Thể thao hay chính trị? Tranh cãi xung quanh giải xe đạp thế giới tại Rwanda

Rwanda đang chuẩn bị tổ chức Giải vô địch xe đạp đường trường thế giới vào tháng 9, một sự kiện quan trọng đối với châu Phi nhưng đồng thời cũng vấp phải chỉ trích từ các nhóm nhân quyền. Những tổ chức này cáo buộc chính phủ Rwanda sử dụng thể thao để đánh bóng hình ảnh quốc gia trong khi tiếp tục can thiệp vào cuộc chiến tại Cộng hòa Dân chủ Congo. Bất chấp các biện pháp trừng phạt từ EU và Hoa Kỳ đối với một số quan chức Rwanda vì hỗ trợ lực lượng phiến quân M23, Chủ tịch Liên đoàn Xe đạp Quốc tế (UCI), David Lappartient vẫn khẳng định giải đấu sẽ diễn ra đúng kế hoạch.

Theo Lappartient, ông đã thảo luận trực tiếp với Tổng thống Rwanda Paul Kagame về tình hình tại Congo và nhấn mạnh rằng thể thao không nên bị sử dụng như một công cụ chính trị. Tuy nhiên, phía Congo cáo buộc quân đội Rwanda hỗ trợ M23 để kiểm soát các vùng giàu khoáng sản, trong khi Rwanda biện minh rằng họ cần bảo vệ mình trước các nhóm vũ trang Hutu, vốn từng tham gia vào cuộc diệt chủng năm 1994. Trong bối cảnh đó, EU và Hoa Kỳ đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với các quan chức quân sự, doanh nghiệp khai khoáng của Rwanda cũng như một bộ trưởng nước này do liên quan đến cuộc xung đột.

Ảnh: Reuters

Nhiều tổ chức nhân quyền bao gồm Tổ chức Theo dõi Nhân quyền lên án Rwanda vì hành vi “tẩy trắng thể thao”, lợi dụng các sự kiện thể thao để cải thiện hình ảnh quốc tế. Các hợp đồng tài trợ của Rwanda với các câu lạc bộ bóng đá lớn như Arsenal, Paris Saint-Germain và Bayern Munich, cũng như việc nước này thể hiện tham vọng tổ chức một chặng đua Công thức 1 càng làm dấy lên tranh cãi. Bộ trưởng Ngoại giao Congo thậm chí đã kêu gọi các đối tác thể thao chấm dứt hợp tác với Rwanda nhưng các câu lạc bộ bóng đá vẫn giữ im lặng, trong khi NBA tuyên bố sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình.

Chính phủ Rwanda bác bỏ các cáo buộc và cho rằng đó là những định kiến tiêu cực từ phương Tây. Người phát ngôn Yolande Makolo chỉ trích các lời kêu gọi tẩy chay thể thao là “trò hề tầm thường” nhằm làm xấu hình ảnh Rwanda. Dù tranh cãi vẫn tiếp tục, Liên đoàn Xe đạp Quốc tế khẳng định không có kế hoạch thay đổi địa điểm tổ chức giải đấu và Rwanda sẽ tiếp tục theo đuổi chiến lược phát triển thể thao như một công cụ ngoại giao và quảng bá du lịch.