Thiên tài có thực sự bẩm sinh: “Peak – Giải Mã Bí Mật Của Những Thiên Tài”?

Chúng ta thường ca ngợi những tài năng xuất chúng như Mozart, các đại kiện tướng cờ vua hay những nghệ sĩ hàng đầu là thiên tài bẩm sinh. Tuy nhiên, trong Peak – Giải Mã Bí Mật Của Những Thiên Tài, hai tác giả Anders Ericsson và Robert Pool đã chỉ ra rằng những kỹ năng vượt trội không đến từ khả năng thiên bẩm mà chủ yếu từ quá trình rèn luyện có chủ đích.

Ảnh: NXB Thế giới

Cuốn sách này là một lời khẳng định mạnh mẽ rằng bất kỳ ai cũng có thể đạt đến đỉnh cao nếu biết cách luyện tập đúng phương pháp. Không có cái gọi là “năng khiếu bẩm sinh” trong hầu hết các lĩnh vực, mà chỉ có những người bắt đầu sớm, luyện tập đúng cách và không ngừng cải thiện.

Một trong những điểm hấp dẫn nhất của Peak là cách tác giả bóc tách những quan niệm sai lầm phổ biến về tài năng. Một ví dụ điển hình là Mozart. Nhiều người cho rằng ông là thần đồng âm nhạc bẩm sinh, nhưng thực tế, ông sinh ra trong một gia đình có truyền thống âm nhạc và được tiếp xúc với việc luyện tập từ khi còn rất nhỏ. Nhờ sự rèn luyện liên tục, ông đạt đến đẳng cấp xuất sắc chứ không phải vì tài năng thiên phú.

Tương tự, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các đại kiện tướng cờ vua không hề có chỉ số IQ vượt trội so với người bình thường. Điều giúp họ giỏi hơn chính là sự rèn luyện chuyên sâu trong thời gian dài. Câu chuyện về chị em nhà Polgar cũng minh chứng điều này. Họ không phải là thiên tài bẩm sinh mà là sản phẩm của một thí nghiệm giáo dục do cha của họ, László Polgar, thực hiện. Ngay từ nhỏ, họ đã được huấn luyện bài bản trong môi trường chuyên biệt, giúp phát triển kỹ năng vượt trội.

Ngay cả những người mắc hội chứng Savant – những người có khả năng đặc biệt về một lĩnh vực nào đó – cũng không phải là thiên tài tự nhiên. Họ đạt được trình độ xuất sắc do rèn luyện cực đoan và tập trung cao độ vào lĩnh vực mà họ quan tâm. Những phân tích này cho thấy rằng thay vì tìm kiếm thiên tài bẩm sinh, chúng ta nên chú trọng vào phương pháp rèn luyện để đạt đến trình độ cao nhất.

Một khái niệm quan trọng mà cuốn sách nhấn mạnh là deliberate practice (tạm dịch: luyện tập có chủ đích). Đây là phương pháp mà các chuyên gia hàng đầu sử dụng để đạt được thành tựu vượt trội trong lĩnh vực của họ.

Luyện tập có chủ đích không đơn thuần là thực hành nhiều mà còn yêu cầu phải có mục tiêu rõ ràng, xác định chính xác điểm yếu cần cải thiện và tập trung vào đó. Ngoài ra, việc nhận phản hồi liên tục từ chuyên gia hoặc theo dõi sự tiến bộ của bản thân cũng giúp điều chỉnh cách luyện tập hiệu quả hơn. Đặc biệt, luyện tập có chủ đích đòi hỏi người học phải liên tục thử thách bản thân, không ngừng đặt ra những mục tiêu mới thay vì chỉ lặp đi lặp lại những gì đã quen thuộc.

Nhờ phương pháp này, bất kỳ ai cũng có thể nâng cao kỹ năng và đạt đến trình độ xuất sắc trong lĩnh vực của mình, dù là âm nhạc, thể thao hay kinh doanh.

Peak không chỉ là một cuốn sách lý thuyết mà còn mang tính ứng dụng cao. Những nguyên tắc trong sách có thể áp dụng vào nhiều lĩnh vực khác nhau, từ giáo dục, công việc đến đời sống cá nhân. Trong giáo dục, phương pháp luyện tập có chủ đích giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn, thay vì học vẹt hoặc học một cách thụ động.

Trong công việc, các doanh nghiệp có thể sử dụng phương pháp này để đào tạo nhân viên, nâng cao hiệu suất lao động và phát triển nhân tài. Còn trong cuộc sống cá nhân, bất kỳ ai cũng có thể áp dụng để rèn luyện một kỹ năng mới, như học ngoại ngữ, chơi nhạc cụ hoặc phát triển bản thân trong các lĩnh vực yêu thích.

Peak – Giải Mã Bí Mật Của Những Thiên Tài là một cuốn sách hấp dẫn, phá bỏ những quan niệm sai lầm về tài năng bẩm sinh và truyền cảm hứng để mỗi người theo đuổi sự xuất sắc thông qua rèn luyện. Nội dung sách được xây dựng trên nền tảng khoa học vững chắc, dễ đọc, dễ hiểu và có nhiều ví dụ thực tế minh họa.Tuy nhiên, một số phần lập luận trong sách hơi dài dòng, có thể gây nhàm chán với người đọc không chuyên. Ngoài ra, cuốn sách chưa đi sâu vào hướng dẫn cụ thể để áp dụng phương pháp luyện tập có chủ đích trong từng lĩnh vực khác nhau.

Nếu bạn từng tin rằng chỉ những người có năng khiếu bẩm sinh mới có thể đạt đến đỉnh cao, Peak có thể sẽ khiến bạn thay đổi suy nghĩ. Cuốn sách mang đến một thông điệp mạnh mẽ: ai cũng có thể đạt được thành công nếu biết cách luyện tập đúng phương pháp. Đây là một tác phẩm đáng đọc cho bất kỳ ai muốn phát triển bản thân và khám phá giới hạn của mình.