Thương mại Mỹ – Trung căng thẳng: Cơ hội mới hay thử thách kép cho ngành đóng tàu Hàn Quốc?

Căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang khiến ngành đóng tàu toàn cầu rơi vào thế giằng co, mở ra cả cơ hội lẫn thách thức đối với các đối thủ cạnh tranh của Trung Quốc, đặc biệt là Hàn Quốc. Theo South China Morning Post, bất chấp những thỏa thuận tạm thời đạt được gần đây giữa Bắc Kinh và Washington, Hoa Kỳ vẫn giữ vững lập trường cứng rắn, dự kiến áp dụng các mức phí neo đậu mới đối với tàu thuyền được chế tạo tại Trung Quốc từ tháng 10 tới. Đây là một phần trong chiến lược rộng hơn nhằm giảm sự phụ thuộc vào ngành công nghiệp đóng tàu Trung Quốc, đồng thời củng cố năng lực nội địa và đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu.

Động thái này có thể mở ra cánh cửa lớn cho các nhà đóng tàu Hàn Quốc, vốn đã có vị thế vững chắc trên thị trường tàu biển chất lượng cao. Các khách hàng quốc tế đang bắt đầu chuyển hướng sang các đối tác không nằm trong vùng rủi ro thương mại Mỹ – Trung, tìm kiếm những nhà cung cấp có thể đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao mà không phải đối mặt với các mức thuế hoặc hạn chế mới. Các doanh nghiệp đóng tàu Hàn Quốc như Hyundai Heavy Industries hay Samsung Heavy Industries được kỳ vọng sẽ thu hút thêm đơn hàng mới, nhất là trong các lĩnh vực tàu LNG, tàu container lớn, vốn là những phân khúc có giá trị cao.

Tuy nhiên, lợi thế này không hoàn toàn tuyệt đối. Ngành đóng tàu Hàn Quốc cũng đang phải vật lộn với các vấn đề nội tại như chi phí lao động cao, thiếu hụt nhân lực kỹ thuật lành nghề và năng lực sản xuất có giới hạn so với Trung Quốc. Trong khi đó, các xưởng đóng tàu Trung Quốc, được hỗ trợ mạnh mẽ bởi chính sách ưu đãi thuế, tín dụng lãi suất thấp và chuỗi cung ứng nội địa mạnh mẽ, vẫn duy trì sản lượng kỷ lục trong năm 2024. Điều này cho thấy Trung Quốc vẫn là đối thủ cạnh tranh nặng ký, có thể vượt qua các biện pháp hạn chế bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường không bị ảnh hưởng bởi thuế Mỹ hoặc phát triển các mô hình kinh doanh sáng tạo.

Ngoài ra, sự cạnh tranh khốc liệt giữa các quốc gia đóng tàu tại Đông Nam Á và châu Âu cũng là áp lực không nhỏ đối với Hàn Quốc. Các quốc gia như Việt Nam, Philippines hay Ba Lan đang nổi lên như những trung tâm đóng tàu mới với mức chi phí cạnh tranh hơn, khiến Hàn Quốc cần phải nâng cao năng lực đổi mới, tự động hóa quy trình sản xuất và tập trung vào các dòng tàu cao cấp, thân thiện môi trường để giữ vững vị thế dẫn đầu.

Bối cảnh thương mại thế giới đang biến động không ngừng, khiến ngành đóng tàu trở thành chiến trường mới cho các cuộc cạnh tranh thương mại và địa chính trị. Với những thách thức chồng chất nhưng cũng đầy cơ hội, các nhà đóng tàu Hàn Quốc buộc phải đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, tối ưu hóa chi phí, đồng thời xây dựng quan hệ hợp tác quốc tế để khai thác tốt nhất làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng đang diễn ra mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19 và căng thẳng thương mại Mỹ – Trung.