Tính năng quét ảnh nhạy cảm của Android: Bí mật thầm lặng và cách lấy lại quyền kiểm soát

Hãy tưởng tượng bạn đang lướt qua album ảnh trên chiếc Android yêu quý, những kỷ niệm gia đình xen lẫn khoảnh khắc vui vẻ – rồi chợt nhận ra, có một “người gác cổng” vô hình đang âm thầm kiểm tra từng bức hình, phân loại nội dung nhạy cảm mà bạn chẳng hề hay biết. Đó chính là Android System SafetyCore, tính năng được Google lặng lẽ “gieo” vào thiết bị từ năm ngoái, gây xôn xao cộng đồng người dùng vì sự thiếu minh bạch. Không phải một ứng dụng thông thường với icon dễ thấy, SafetyCore hoạt động ngầm, sử dụng trí tuệ nhân tạo cục bộ để quét ảnh tìm nội dung khiêu dâm, spam hay mã độc. Nhưng tin tốt là, bạn hoàn toàn có thể tắt nó đi – một bước đơn giản để lấy lại quyền riêng tư. Theo ZDNET và PetaPixel ngày 3 tháng 10 năm 2025, đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về ranh giới giữa bảo vệ và xâm phạm trong thế giới số hóa.

SafetyCore được giới thiệu như một phần của bản cập nhật hệ thống trên Android 9 trở lên, thường qua Google Messages với tính năng Sensitive Content Warning – tương tự Communication Safety của Apple, tự động làm mờ nội dung khỏa thân trong tin nhắn. Google khẳng định mọi thứ diễn ra hoàn toàn trên thiết bị: Không ảnh nào được gửi lên server, và hãng thậm chí không biết kết quả quét. Các nhà nghiên cứu từ GrapheneOS – hệ điều hành mã nguồn mở tập trung vào quyền riêng tư – đã xác nhận điều này qua bài phân tích dài trên X: “Ứng dụng không báo cáo gì cho Google hay bên thứ ba. Nó chỉ cung cấp mô hình ML cục bộ để phân loại nội dung như spam, lừa đảo hay mã độc, giúp ứng dụng cảnh báo người dùng mà không chia sẻ dữ liệu”. SafetyCore không chỉ dừng ở nội dung nhạy cảm; nó còn phát hiện các mối đe dọa khác, biến nó thành “lá chắn” đa năng cho album ảnh cá nhân.

Credit: ZNET

Nhưng đằng sau lợi ích ấy là nỗi bất an lan tỏa. Nhiều người dùng phẫn nộ vì tính năng được cài đặt âm thầm qua cập nhật hệ thống – không thông báo rõ ràng, không icon trên màn hình chính, và khó tìm đến mức khiến họ nghi ngờ tính hợp pháp. Đánh giá trên Google Play đầy rẫy những lời chỉ trích: “Tôi không biết việc tải xuống mà không xin phép có hợp pháp không. Tôi sẽ hỏi luật sư”. Hay “Không cảnh báo, không thông báo – tôi đã gỡ bỏ vì lo ngại sau khi tải”. Trên các diễn đàn như Reddit, người dùng Android lo sợ đây là bước đệm cho quét đám mây, dù Google cam kết chỉ cục bộ. So sánh với Apple, hãng táo khuyết đã công khai giải thích và cho phép bật/tắt dễ dàng; Google thì để người dùng tự “khám phá” – một sự khác biệt khiến nhiều người cảm thấy bị “lừa dối” bởi ông lớn công nghệ.

Vậy làm thế nào để “giải phóng” thiết bị của bạn? Quá trình đơn giản nhưng đòi hỏi kiên nhẫn, vì SafetyCore ẩn náu trong danh sách hệ thống. Trên hầu hết thiết bị Android: Vào Cài đặt > Ứng dụng > Chọn “Hiển thị ứng dụng hệ thống” (thường ở góc trên phải). Cuộn xuống tìm “Android System SafetyCore”, rồi chọn Gỡ cài đặt hoặc Tắt. Nếu gỡ thành công, tính năng sẽ ngừng quét ngay lập tức. Bạn cũng có thể kiểm tra quyền truy cập: Vào Cài đặt ứng dụng > SafetyCore > Quyền, và thu hồi bất kỳ quyền nào không cần thiết, như truy cập ảnh hoặc chạy nền. Lưu ý: Một số thiết bị Samsung (như Galaxy S25 Plus) có thể hạn chế quyền chỉnh sửa, buộc bạn phải gỡ hẳn. Sau khi tắt, Sensitive Content Warning trong Messages sẽ không hoạt động nữa – một sự đánh đổi giữa an toàn và quyền riêng tư.

Câu chuyện SafetyCore không chỉ là về một tính năng; nó phản chiếu cuộc chiến lớn lao giữa đổi mới và đạo đức trong công nghệ. Google biện minh rằng đây là cập nhật bảo mật tự động, tuân thủ “nguyên tắc đặc quyền tối thiểu” để cô lập dữ liệu và tăng cường an ninh. Nhưng sự thiếu minh bạch đã khơi dậy nỗi sợ: Liệu “bảo vệ” có phải cái cớ để theo dõi? Trong bối cảnh quyền riêng tư ngày càng mong manh – từ CSAM scanning của Apple đến các vụ bê bối dữ liệu của Meta – SafetyCore nhắc nhở chúng ta rằng, công nghệ chỉ hữu ích khi tôn trọng người dùng. Nếu bạn là phụ huynh, tính năng này có thể là “lá chắn” quý giá cho con cái; nhưng với người lớn, quyền quyết định mới là tối thượng.

Hãy hành động ngay hôm nay: Kiểm tra thiết bị của bạn, tắt nếu cần, và suy ngẫm về những gì bạn muốn từ smartphone – một người bạn hay một người giám sát? Trong thế giới nơi ảnh là ký ức cá nhân, việc lấy lại quyền kiểm soát không chỉ là kỹ thuật; mà là khẳng định bản thân. Android của bạn, lựa chọn của bạn – đừng để “an toàn” trở thành cái cớ cho sự im lặng.