Tòa án Tối cao Mỹ hạn chế quyền tòa sơ thẩm, mở thế cờ mới cho Trump

Theo Reuters, ngày 28/6/2025, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã ra phán quyết quan trọng với tỷ lệ 6:3 theo chiều phân chia về lập trường bảo thủ, tự do, giới hạn quyền cấp lệnh cấm mang tính toàn quốc (universal injunctions) mà các thẩm phán liên bang thường dùng để chặn các chính sách của chính quyền. Quyết định này được đánh giá là thắng lợi lớn của Tổng thống Donald Trump, khi chính sách của ông trước đây thường bị chặn từ cấp sơ thẩm một cách rộng rãi.

Theo Tối cao Phán viên Amy Coney Barrett, lệnh cấm từ tòa nếu được cấp chỉ nên áp dụng cho nguyên đơn trong vụ kiện, chứ không thể dùng cho tất cả mọi công dân trên toàn quốc khi chưa có phán quyết về tính hợp hiến của chính sách đó. Mặc dù phán quyết hạn chế quy mô của các lệnh cấm, nó không dỡ bỏ hoàn toàn các vụ án và chính lệnh hạn chế quyền công dân khi sinh vẫn đang bị đình chỉ bởi các tòa sơ thẩm với lý do có khả năng vi phạm Tu chính án 14 của Hiến pháp.

Tòa án cũng cho biết lệnh hành chính của Trump không thể có hiệu lực trong vòng 30 ngày sau phán quyết, tạo thời gian cho nhóm nguyên đơn bao gồm các bà mẹ mang thai sống ở các bang như Maryland, Massachusetts và Washington theo đuổi vụ kiện theo hướng kiện tập thể (class action) hoặc tiếp tục đề nghị tòa tạm hoãn áp dụng ở từng bang. Các chuyên gia pháp luật dự báo sẽ có làn sóng các vụ kiện tập thể nhằm mở rộng bảo vệ các cá nhân và tiểu bang muốn ngăn chặn chính sách này.

Tuy quyết định của Tối cao Pháp viện là một bước tiến lớn trong củng cố quyền hành chính, nhưng cũng làm nổi bật sự phân hóa quyền lực giữa các cơ quan tư pháp và điều hành. Nhiều ý kiến cho rằng đây không chỉ là chiến thắng chiến lược cho Trump mà còn tiềm ẩn rủi ro cho sự nhất quán của hệ thống pháp luật khi các chính sách có thể áp dụng hoặc bị chặn tùy theo từng tiểu bang.