Tòa án Tối cao Mỹ xem xét đề xuất của Tổng thống Trump về hạn chế quyền công dân theo nơi sinh

Ngày 15/5, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ bắt đầu xem xét tính hợp hiến của sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Donald Trump ban hành vào tháng 01/2025, nhằm hạn chế quyền công dân theo nơi sinh – một nguyên tắc đã được Hiến pháp Mỹ bảo vệ hơn một thế kỷ qua.

Sắc lệnh này quy định rằng trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Hoa Kỳ sẽ không được tự động cấp quyền công dân nếu cha mẹ không phải là công dân Mỹ hoặc thường trú nhân hợp pháp. Động thái này thách thức cách hiểu truyền thống về Tu chính án thứ 14, vốn đảm bảo quyền công dân cho hầu hết những người sinh ra tại Mỹ, ngoại trừ con cái của các nhà ngoại giao nước ngoài.

Ảnh: Reuters 

Các tòa án liên bang tại Maryland, Washington và Massachusetts đã ban hành lệnh cấm toàn quốc đối với sắc lệnh này, cho rằng nó vi phạm Hiến pháp. Chính quyền Trump đã kháng cáo lên Tòa án Tối cao, đề nghị thu hẹp phạm vi của các lệnh cấm này, chỉ áp dụng đối với các bên nguyên đơn cụ thể, thay vì toàn quốc.

Vụ việc không chỉ xoay quanh vấn đề quyền công dân, mà còn đặt ra câu hỏi về thẩm quyền của các thẩm phán liên bang trong việc ban hành lệnh cấm có phạm vi toàn quốc. Chính quyền Trump lập luận rằng các lệnh cấm toàn quốc làm suy yếu quyền lực hành pháp và gây ra sự không nhất quán trong việc thực thi luật pháp trên toàn quốc.

Các tổng chưởng lý từ 22 bang, cùng với các nhóm vận động và một số phụ nữ nhập cư đang mang thai, đã phản đối sắc lệnh này, cho rằng nó có thể khiến hàng trăm nghìn trẻ em sinh ra tại Mỹ mỗi năm rơi vào tình trạng không quốc tịch, ảnh hưởng đến quyền tiếp cận dịch vụ y tế và giáo dục. 

Tòa án Tối cao, với đa số thẩm phán bảo thủ, trong đó có ba người do ông Trump bổ nhiệm, sẽ đưa ra phán quyết có thể làm thay đổi đáng kể chính sách nhập cư và cách hiểu về quyền công dân tại Mỹ.

Vụ kiện này được coi là một trong những thách thức pháp lý lớn nhất đối với quyền công dân theo nơi sinh kể từ phán quyết lịch sử năm 1898 trong vụ Wong Kim Ark, khi Tòa án Tối cao xác nhận quyền công dân cho một người sinh ra tại Mỹ có cha mẹ là người nhập cư hợp pháp từ Trung Quốc.

Phán quyết của Tòa án Tối cao trong vụ việc này sẽ có tác động sâu rộng đến hàng triệu người nhập cư và con cái của họ, đồng thời định hình lại chính sách nhập cư và quyền công dân tại Hoa Kỳ trong tương lai.