Tổng thống Donald Trump cân nhắc áp thuế quan lên thiết bị điện tử nước ngoài dựa trên số lượng chip

Giữa những con chip lấp lánh như mạch máu của nền kinh tế số, Tổng thống Donald Trump đang mài giũa một lưỡi dao sắc bén: Áp thuế quan dựa trên số lượng chip trong từng sản phẩm nhập khẩu, một kế hoạch có thể làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và đẩy giá thiết bị điện tử lên cao. Ngày 26 tháng 9 năm 2025, theo Reuters, chính quyền Trump đang xem xét đề xuất này từ Bộ Thương mại, nhằm buộc các công ty chuyển sản xuất về Mỹ, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu nước ngoài – một mối đe dọa an ninh quốc gia mà Nhà Trắng nhấn mạnh: “Mỹ không thể phụ thuộc vào nhập khẩu nước ngoài đối với sản phẩm bán dẫn thiết yếu cho an ninh quốc gia và kinh tế”. Với các nguồn tin nội bộ tiết lộ, đây không chỉ là ý tưởng mà có thể là bước đi tiếp theo trong cuộc chiến thương mại, ảnh hưởng từ bàn chải đánh răng thông minh đến laptop cao cấp.

Theo ba nguồn quen thuộc với vấn đề, kế hoạch – chưa từng được báo cáo trước đây và có thể thay đổi – sẽ tính thuế dựa trên tỷ lệ phần trăm giá trị ước tính của nội dung chip trong sản phẩm nhập khẩu. Một nguồn cho biết Bộ Thương mại đang cân nhắc mức 25% cho nội dung chip liên quan, với 15% cho thiết bị từ Nhật Bản và Liên minh Châu Âu – các con số sơ bộ, có thể điều chỉnh. Mục tiêu rõ ràng: thúc đẩy reshoring, với miễn trừ “đô la đổi đô la” cho đầu tư sản xuất tại Mỹ nếu công ty chuyển ít nhất nửa sản xuất về đây, dù chi tiết vẫn mơ hồ. Bộ Thương mại từng đề xuất miễn thuế cho công cụ sản xuất chip để tránh tăng chi phí sản xuất nội địa, nhưng Nhà Trắng không hài lòng với các ngoại lệ này, phản ánh sự ghét bỏ chung của Trump đối với chúng.

Credit: Fine Day Radio 102.3 WNJD

Kế hoạch này nằm trong chiến lược rộng lớn hơn của Trump, người đã áp dụng hàng loạt thuế quan để củng cố sản xuất Mỹ. Thứ Năm trước, ông công bố thuế mới bao gồm 100% đối với thuốc thương hiệu và 25% đối với xe tải hạng nặng, gây bất ổn thương mại sau giai đoạn tương đối yên bình. Tháng 4, chính quyền khởi xướng điều tra nhập khẩu dược phẩm và bán dẫn, lập luận rằng sự phụ thuộc nước ngoài đe dọa an ninh quốc gia. Tháng 8, Trump tuyên bố thuế 100% đối với bán dẫn nhập khẩu, nhưng miễn cho công ty sản xuất hoặc cam kết sản xuất tại Mỹ – một động thái nhắm đến TSMC (Đài Loan) và Samsung (Hàn Quốc), hai ông lớn bán dẫn ngoài Mỹ. Gần đây, Wall Street Journal báo cáo chính quyền xem xét yêu cầu sản xuất nội địa bằng với nhập khẩu, áp thuế cho những công ty không đáp ứng tỷ lệ 1:1. Với Mỹ nắm 10% cổ phần Intel và các thỏa thuận như Apple đầu tư 100 tỷ USD vào linh kiện nội địa, Trump đang dùng “cây gậy và củ cà rốt” để thu hút đầu tư.

Nếu triển khai, kế hoạch sẽ ảnh hưởng rộng rãi đến sản phẩm tiêu dùng, từ đồ gia dụng đến điện thoại thông minh, đẩy lạm phát lên cao khi doanh nghiệp chuyển chi phí sang người tiêu dùng. Nhà kinh tế Michael Strain cảnh báo nó có thể tăng giá cả nội địa do thuế trên nguyên liệu đầu vào. Đối với Apple, dù CEO Tim Cook gần đây “dâng” cống phẩm vàng và cam kết đầu tư, 9to5Mac lo ngại quy tắc có thể thay đổi, dù Apple có thể được ưu đãi hoặc miễn trừ nhờ tuân thủ. Các nước châu Á như Philippines – với 70% xuất khẩu là bán dẫn – có thể chịu thiệt hại nặng nề, theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Philippines.

Sâu xa hơn, đề xuất này không chỉ là công cụ kinh tế mà còn là tuyên ngôn chiến lược: Trump đang vẽ lại bản đồ sản xuất toàn cầu, biến phụ thuộc vào chuỗi cung ứng châu Á thành động lực tự chủ Mỹ. Trong bối cảnh căng thẳng Đài Loan và cạnh tranh với Trung Quốc, nó củng cố an ninh quốc gia nhưng cũng khơi dậy lo ngại về lạm phát và gián đoạn – một “cú đánh kép” cho người tiêu dùng Mỹ. Liệu đây có phải là chìa khóa cho sự hồi sinh công nghiệp, hay chỉ là ngòi nổ cho chiến tranh thương mại mới? Với Bộ Thương mại chưa phản hồi, thế giới đang nín thở chờ đợi – nơi mỗi con chip không chỉ là linh kiện mà còn là mảnh ghép của sức mạnh toàn cầu.