Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi hủy bỏ phiên tòa xét xử Thủ tướng Israel Netanyahu

Ngày 25/6, Tổng thống Donald Trump bất ngờ lên tiếng trên mạng xã hội Truth Social yêu cầu Chính phủ Israel hủy bỏ ngay lập tức phiên tòa xét xử Thủ tướng Benjamin Netanyahu hoặc phê chuẩn việc ân xá cho ông – người mà ông gọi là “anh hùng vĩ đại” và “chiến binh” đã cống hiến nhiều cho quốc gia này.

Ảnh: Reuters 

Phát biểu của ông Trump là lần đầu tiên một nguyên thủ Mỹ can thiệp công khai vào tiến trình tố tụng của một đồng minh thân cận trong một nền dân chủ, gây chú ý vì mức độ táo bạo và trái với thông lệ ngoại giao truyền thống. Trong bài đăng, ông Trump viết: “Phiên tòa của Bibi Netanyahu cần bị huỷ ngay tức khắc, hoặc cần trao quyền ân xá cho một Anh hùng vĩ đại, người đã làm rất nhiều cho Nhà nước Israel”. Ông nhấn mạnh rằng Mỹ đã cứu Israel trước đó và giờ sẽ “cứu” Netanyahu.

Theo Reuters, Thủ tướng Netanyahu đang đối mặt với ba trọng tội – hối lộ, gian lận và vi phạm niềm tin – liên quan đến các hành vi từ năm 2019. Ông phủ nhận mọi cáo buộc và phiên xét xử sơ bộ đã diễn ra từ ngày 3/6, dự kiến kéo dài khoảng một năm.

Tổng thống Israel Isaac Herzog cho biết đến nay không có đề xuất ân xá nào được gửi tới, và không có kế hoạch xử lý theo hướng đó. Hệ thống tư pháp Israel vẫn đang hoạt động bình thường, dù đang trong thời gian gián đoạn do tình trạng khẩn cấp vùng chiến sự.

Phản ứng từ giới chính trị trong nước cũng rất đa chiều. Một số người ủng hộ ông Trump coi hành động của ông là sự bảo vệ đồng minh, trong khi nhiều người chỉ trích coi đó là can thiệp thô bạo vào hệ thống tư pháp Israel, đe dọa nguyên tắc tách bạch quyền lực.

Đáng chú ý, quan điểm ủng hộ ân xá của Trump được đưa ra trong bối cảnh Mỹ – chính quyền ông – đang ứng phó với lệnh ngừng bắn vừa đạt được giữa Israel và Iran. Ông Trump muốn nhấn mạnh rằng Washington tiếp tục sát cánh với Tel Aviv bằng mọi giá, dù đôi khi điều đó có thể gây căng thẳng nội bộ trong Israel.

Lời kêu gọi hủy vụ xét xử hoặc ân xá từ một tổng thống Mỹ là điều chưa từng có và có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến quan hệ Mỹ – Israel và đến sự độc lập của hệ thống tư pháp Israel. Cộng đồng quốc tế trong giới chính trị Israel có thể xem đây là hành động “giẫm đạp” lên tiến trình dân chủ, gây phản tác dụng đối với hình ảnh của Netanyahu và lòng tin vào hệ thống công lý.

Phát ngôn của Tổng thống Trump không chỉ là sự bảo vệ cá nhân dành cho thủ tướng Netanyahu, mà còn thể hiện một bước đi chiến lược đậm chất cá nhân. Tuy nhiên, tác động đối với quan hệ Mỹ – Israel và chế độ dân chủ của Tel Aviv vẫn còn là câu hỏi lớn đang chờ thời gian trả lời.