Ngày 28/5, Reuters dẫn nguồn tin ngoại giao cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề xuất một loạt điều kiện để chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine, trong đó nổi bật là yêu cầu phương Tây cam kết bằng văn bản về việc ngừng mở rộng NATO về phía đông và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế đối với Nga. Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh Nga đang đạt được những bước tiến trên chiến trường và các cuộc đàm phán hòa bình rơi vào bế tắc.
Ảnh: Reuters
Theo các nguồn tin, ông Putin yêu cầu: NATO không kết nạp Ukraine, Gruzia, Moldova và các quốc gia từng thuộc Liên Xô; Ukraine duy trì vị thế trung lập, không liên minh quân sự với phương Tây; Dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế lớn đối với Nga; Giải quyết vấn đề tài sản Nga bị đóng băng ở nước ngoài; Bảo vệ quyền lợi của cộng đồng nói tiếng Nga tại Ukraine.
Ngoài ra, ông Putin nhấn mạnh việc Nga kiểm soát hoàn toàn bốn khu vực của Ukraine mà Moscow tuyên bố sáp nhập, bao gồm Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia và Kherson. Hiện Nga kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine, bao gồm phần lớn vùng Donbas và các khu vực ở Kharkiv, Zaporizhzhia và Kherson.
Chính quyền Kyiv và NATO đã bác bỏ yêu cầu của Nga về việc ngừng mở rộng liên minh, khẳng định chính sách “cửa mở” của NATO vẫn được duy trì. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết sẵn sàng tiếp tục đàm phán hòa bình, đề xuất các địa điểm như Thổ Nhĩ Kỳ, Vatican và Thụy Sĩ, nhưng loại trừ Belarus do vai trò của nước này trong cuộc xâm lược năm 2022. Ông Zelenskyy cũng kêu gọi Mỹ tăng cường hỗ trợ quân sự và cảnh báo về khả năng Nga mở các cuộc tấn công mới ở nhiều khu vực, bao gồm Kharkiv và Zaporizhzhia.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chỉ trích ông Putin vì từ chối tham gia các cuộc đàm phán ngừng bắn có ý nghĩa, cảnh báo rằng ông Putin đang “đùa với lửa” khi Nga tăng cường hiện diện quân sự gần khu vực Sumy, Đông Bắc Ukraine. Tuy nhiên, ông Trump cũng cho biết đang duy trì đối thoại với ông Putin và hy vọng đạt được một bản ghi nhớ hòa bình và thỏa thuận ngừng bắn. Đặc phái viên của ông Trump, ông Keith Kellogg, đã chỉ trích phát biểu của quan chức Nga Dmitry Medvedev về khả năng xảy ra Thế chiến III là vô trách nhiệm.
Nga đã triển khai hơn 50.000 binh sĩ, bao gồm các đơn vị tinh nhuệ, gần khu vực Sumy, Đông Bắc Ukraine, chuẩn bị cho một cuộc tấn công quy mô lớn. Trong khi đó, Ukraine đã thực hiện các biện pháp phòng thủ và gần đây đã giành lại 4 km lãnh thổ gần Kostiantynivka. Mặc dù mất một số vùng lãnh thổ, Ukraine vẫn kiểm soát một phần khu vực Kursk.
Một cuộc khảo sát của Viện Kyiv cho thấy 82% người dân Ukraine phản đối việc nhượng bộ lãnh thổ cho Nga, mặc dù 51% sẵn sàng chấp nhận thỏa hiệp nếu có đảm bảo an ninh mạnh mẽ. Khoảng 40% vẫn coi việc nhượng bộ lãnh thổ là không thể chấp nhận được, làm phức tạp thêm nỗ lực đạt được đột phá trong các cuộc đàm phán hòa bình.
Cuộc chiến tại Ukraine đã bước sang năm thứ ba với những diễn biến phức tạp và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Các đề xuất mới từ phía Nga và phản ứng từ Ukraine cùng phương Tây cho thấy con đường đến hòa bình vẫn còn nhiều chông gai.