Trump công bố thỏa thuận với Trung Quốc về đất hiếm, du học sinh được phép vào Mỹ học tập

Theo Reuters, ngày 11/6/2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump xác nhận hoàn tất thỏa thuận với Trung Quốc tại London, trong đó Bắc Kinh cam kết cung cấp từ trường nam châm và các khoáng chất đất hiếm thiết yếu, trong khi Mỹ sẽ tiếp tục cho phép du học sinh Trung Quốc nhập học tại các trường đại học và cao đẳng Mỹ. Thông báo được đưa ra sau các cuộc đàm phán hai ngày nhằm tái khởi động thỏa thuận ngừng chiến thuế mà hai bên đạt được tháng trước ở Geneva.

Trump nhấn mạnh rằng mức thuế Mỹ áp dụng sẽ đạt 55%, trong khi Trung Quốc chỉ duy trì ở mức 10% đồng thời mô tả quan hệ hai nước đang trong trạng thái “khởi sắc”. Ông cho biết thỏa thuận cần được cả ông và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thông qua cuối cùng. Theo ông, Trung Quốc sẽ “ngay lập tức cung cấp đầy đủ nam châm và bất cứ đất hiếm cần thiết nào” còn Mỹ sẽ “cung cấp những gì đã thỏa thuận, bao gồm cả hàng rào cho du học sinh Trung Quốc”.

Bắc Kinh từng hạn chế xuất khẩu đất hiếm hồi tháng 4, buộc Washington đáp trả bằng việc hạn chế xuất khẩu công nghệ bán dẫn và hàng không. Vòng đàm phán ở London do Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick chủ trì đã đưa ra khuôn khổ để thực thi thỏa thuận Geneva, trong đó bao gồm dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc về đất hiếm và nam châm.

Tuy vậy, phản ứng trên thị trường khá dè dặt khi chỉ số chứng khoán tương lai S&P 500 và tỷ giá đồng nhân dân tệ chỉ biến động nhẹ, cho thấy các nhà đầu tư xem đây như một bước tiến nhỏ đã được dự báo từ trước. Nhiều chuyên gia nhận định chi tiết thực thi sẽ quyết định tác động thực chất của thỏa thuận này .

Thỏa thuận này cũng đặt ra những câu hỏi về chuỗi cung ứng toàn cầu nói chung và nguồn cung cấp đất hiếm nói riêng. Một ngày trước đó, công ty sản xuất nam châm đất hiếm JL MAG Rare ‑ Earth của Trung Quốc đã được cấp giấy phép xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu, cho thấy bước đầu của việc thực thi thỏa thuận. Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền cảnh báo rằng chuỗi cung ứng đất hiếm có thể liên quan đến lực lượng lao động ở Tân Cương, tạo thêm áp lực về mặt đạo đức lên các doanh nghiệp và chính phủ Mỹ .

Theo Reuters, mặc dù thỏa thuận hiện tại chủ yếu thuộc dạng khung và chưa giải quyết các bất đồng lớn về thuế quan, kiểm soát xuất khẩu công nghệ và an ninh, các bên đều bày tỏ thận trọng nhưng lạc quan về khả năng ký kết chính thức trong thời gian tới. Nhiều nhà phân tích cho rằng nếu thực thi đúng cam kết, tiến trình này có thể giúp ổn định hoạt động chuỗi cung ứng, giảm căng thẳng thị trường toàn cầu, đồng thời mở đường cho việc dỡ bỏ dần các rào cản thuế quan giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.