Trung Quốc thúc đẩy Ngân hàng Phát triển SCO, Nga chuyển hướng sang châu Á

Giữa bối cảnh địa chính trị đang thay đổi mạnh mẽ, Trung Quốc đã đề xuất thành lập Ngân hàng Phát triển SCO và Quỹ Phát triển SCO, với mục tiêu đẩy mạnh hợp tác hạ tầng và kinh tế giữa các nước thành viên, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Đề xuất này được đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO), khi Nga và các nước anggota đang dần nghiêng về châu Á.

Ảnh: Xinhua 

Theo đề xuất của Trung Quốc, Ngân hàng Phát triển SCO sẽ hỗ trợ tài chính cho các dự án cơ sở hạ tầng xuyên quốc gia — từ giao thông, năng lượng đến viễn thông. Bên cạnh đó, Quỹ Phát triển SCO sẽ hỗ trợ các chương trình phát triển kinh tế đa quốc gia. Đây là bước tiến quan trọng để mở rộng vai trò của SCO từ một diễn đàn an ninh sang liên minh kinh tế.

Song song đó, SCO đang thúc đẩy thanh toán bằng đồng nội tệ, nhằm giảm phụ thuộc vào hệ thống tài chính do phương Tây kiểm soát – một động thái chiến lược, nhất là khi Nga chịu tác động bởi lệnh trừng phạt quốc tế và phải tìm kiếm giải pháp thay thế Swift và USD.

Sau khi bị phương Tây trừng phạt vì chiến sự Ukraine, Nga đã nhanh chóng chuyển hướng sang châu Á, mở rộng hợp tác kinh tế và củng cố liên minh cùng Trung Quốc thông qua SCO. Theo giới phân tích, Moscow đang tìm nguồn đầu ra mới cho dầu khí, khí đốt và khoáng sản, trong khi vẫn giữ cân bằng về quyền lực với Bắc Kinh. Cả hai nước thúc đẩy SCO trở thành nhân tố đối trọng đáng kể của Euro-Atlantica, hướng tới hệ thống đa cực và tăng cường vai trò của các cường quốc châu Á.

Sự mở rộng của SCO – khi Iran tham gia năm 2023 và Belarus năm 2024 – cũng đặt ra nhiều nghi ngại. Các thành viên như Ấn Độ và Kazakhstan e ngại khả năng cạnh tranh nội bộ và sự chi phối từ Trung Quốc và Nga. Một số chuyên gia lo ngại SCO có thể mất đi sự hiệu quả tập trung và bị phân tán vì các lợi ích đa dạng.

Hiện tại, Trung Quốc tìm cách mở rộng ảnh hưởng thông qua vai trò dẫn dắt kinh tế tại SCO, đồng thời khống chế chủ động tài chính khu vực. Còn Nga đang đẩy mạnh kết nối chặt với châu Á, vừa tìm kiếm đầu ra cho kinh tế, vừa củng cố chiến lược đối trọng với phương Tây. Các quốc gia Trung Á, cùng thành viên mới như Iran, Belarus, theo đuổi mục tiêu được bảo vệ lợi ích, tránh trở thành bàn đạp cạnh tranh giữa hai cường quốc.

Sáng kiến thành lập Ngân hàng và Quỹ Phát triển SCO đánh dấu một bước chuyển hóa đáng kể – từ tổ chức an ninh sang một hệ thống tài chính – kinh tế khu vực có định hướng rõ ràng. Dù tiềm năng lớn, SCO đang đứng trước thách thức duy trì hiệu quả và cân bằng quyền lực. Việc Nga – Trung Quốc phối hợp mở rộng vai trò của tổ chức này sẽ là một trong những điểm then chốt mở ra trật tự thế giới đa cực trong những năm tới.