Trung Quốc tràn ngập thị trường Brazil bằng xe điện giá rẻ, gây làn sóng phản đối

Theo Reuters, tập đoàn BYD – nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc đang đẩy mạnh xuất khẩu xe sang Brazil, với hàng chục nghìn xe điện giá rẻ tại cảng Itajaí tính riêng trong năm 2025. Tốc độ này tận dụng chính sách thuế nhập khẩu ưu đãi, dù người dân Brazil chưa thực sự quan tâm nhiều đến ô tô xanh.

Ngành công nghiệp ô tô địa phương và các tổ chức công đoàn tại Brazil lo ngại rằng dòng xe giá rẻ từ Trung Quốc sẽ gây tổn thương ngành sản xuất trong nước và khiến đầu tư vào nhà máy sản xuất xe điện nội bộ chậm lại. Hiệp hội ô tô Brazil (ANFAVEA) cùng các công đoàn đề nghị chính phủ tăng thuế nhập khẩu EV từ mức hiện tại là 10% lên nhanh hơn kế hoạch, có thể sớm đạt 35% thay vì dần dần đến 2026 như dự kiến.

Biểu hiện rõ ràng nhất là từ tháng 1 đến tháng 5/2025, BYD đã đưa bốn chuyến tàu chở khoảng 22.000 xe đến Brazil. Tình trạng này khiến các đại lý và cảng biển bị quá tải, dù các gói nhập khẩu miễn thuế được cấp tới tháng 7/2025.

Dường như BYD có kế hoạch sản xuất trong nước, mua lại nhà máy cũ của Ford tại Bahia và mở rộng liên kết với nhà cung ứng nội địa. Tuy nhiên dự án bị trì hoãn đến tháng 12/2026 sau khi có cáo buộc lao động cưỡng bức tại công trường. Hãng GWM cũng chậm trễ khai trương nhà máy tại Mercedes (São Paulo).

Thách thức hiện tại bộc lộ rõ qua mâu thuẫn giữa chiến lược đi đường dài trong đổi mới công nghiệp và áp lực tiêu dùng ngắn hạn. BYD chọn giải pháp tràn nhập để tận hưởng ưu đãi thuế và áp đặt sức cạnh tranh lên các nhà sản xuất nội địa nhưng đang chịu phản ứng mạnh từ các bên lo ngại mất công ăn việc làm.

Nếu không có hành động nhanh từ chính phủ, Brazil có thể trở thành kho của dòng EV giá rẻ trong khi cơ hội phát triển ngành công nghiệp xanh trong nước như sản xuất linh kiện hoặc khoáng sản lithium sẽ bị bỏ lỡ. Điều này càng quan trọng khi Brazil chuẩn bị chủ trì COP30 cuối năm và mong muốn có một chiến lược công nghiệp, môi trường đồng bộ.