Trung Quốc từng bước dỡ bỏ lệnh cấm, nối lại nhập khẩu hải sản từ Nhật Bản

Sau gần hai năm áp đặt lệnh cấm toàn diện đối với hải sản Nhật Bản vì lo ngại ô nhiễm phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima, Trung Quốc vừa thông báo sẽ khôi phục nhập khẩu hải sản từ một số khu vực của Nhật, đánh dấu bước đi mang tính thăm dò nhằm giảm căng thẳng thương mại song phương.

Theo thông báo chính thức của Cục Hải quan Trung Quốc ngày 29/6, các doanh nghiệp Nhật Bản tại những vùng không bị liệt kê trong danh sách hạn chế – bao gồm một số tỉnh ngoài Fukushima, Tokyo và Chiba – sẽ được phép xuất khẩu thủy sản trở lại vào thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, việc nối lại thương mại đi kèm các điều kiện nghiêm ngặt: tất cả sản phẩm phải có giấy chứng nhận an toàn, giám sát phóng xạ, và truy xuất nguồn gốc rõ ràng do phía Nhật cung cấp.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc chịu áp lực ngày càng lớn từ cộng đồng quốc tế, đặc biệt là sau khi nhiều cơ quan giám sát độc lập – bao gồm cả Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) – xác nhận rằng nước thải đã qua xử lý từ nhà máy Fukushima đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn quốc tế và không gây nguy cơ phóng xạ đáng kể.

Mặc dù vậy, lệnh cấm vẫn được duy trì với 10 khu vực, bao gồm cả Tokyo và Fukushima – những địa phương có mức độ lo ngại cao hơn về nguy cơ phóng xạ. Trung Quốc khẳng định đây là biện pháp “bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo an toàn thực phẩm”, đồng thời nhấn mạnh sẽ tiếp tục “giám sát chặt chẽ” các lô hàng và hành vi vi phạm.

Trước khi bị áp đặt lệnh cấm vào tháng 8/2023, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ hải sản lớn nhất của Nhật Bản, chiếm gần 20% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản. Do đó, việc khôi phục một phần nhập khẩu không chỉ là tin vui với ngành thủy sản Nhật Bản mà còn là tín hiệu cho thấy Bắc Kinh đang nỗ lực xoa dịu căng thẳng thương mại song phương, trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn châu Á cần nhau để đảm bảo ổn định chuỗi cung ứng.

Các nhà quan sát cho rằng việc nối lại nhập khẩu dù chưa toàn diện nhưng vẫn là tín hiệu tích cực, đặc biệt trong bối cảnh Nhật Bản đang nỗ lực đàm phán để bình thường hóa thương mại thủy sản. Tuy nhiên, Tokyo sẽ cần tiếp tục chứng minh tính minh bạch và khoa học trong xử lý nước thải hạt nhân cũng như giám sát an toàn thực phẩm, nhằm xây dựng lại lòng tin với người tiêu dùng và nhà quản lý Trung Quốc.