Microdosing là gì và tại sao lại được quan tâm?

Microdosing – hay vi mô liều – là hành vi sử dụng một lượng rất nhỏ (khoảng 1/10 đến 1/20 liều thông thường) các chất gây ảo giác, điển hình là LSD hoặc psilocybin (hoạt chất trong nấm ma thuật). Ở liều lượng này, người dùng không rơi vào trạng thái “phê” hay mất kiểm soát, nhưng tin rằng nó mang lại những tác dụng tích cực như: Cải thiện tâm trạng; Giảm lo âu, trầm cảm nhẹ; Tăng khả năng sáng tạo, tập trung và cảm nhận tinh tế; Cải thiện giấc ngủ, khả năng tương tác xã hội.

Theo phản ánh từ South China Morning Post, cộng đồng người dùng microdosing ngày càng mở rộng, đặc biệt trong giới công nghệ, sáng tạo, doanh nhân khởi nghiệp và thậm chí cả phụ huynh trẻ đang đối mặt với áp lực tâm lý.

Một số người dùng được trích lời trong bài báo của Associated Press cho biết microdosing giúp họ vượt qua thời kỳ trầm cảm kéo dài khi các loại thuốc kê đơn không còn hiệu quả. Một người mẹ ở California chia sẻ rằng cô cảm thấy “như chính mình quay lại”, ít cáu gắt với con cái và sống trọn vẹn hơn sau khi thử liệu pháp này.

Trong khi đó, tại châu Á, đặc biệt là Hồng Kông, nơi luật pháp vẫn còn nghiêm ngặt với các chất này, người dùng thường chia sẻ kinh nghiệm một cách kín đáo trong các nhóm mạng xã hội. Một số bác sĩ tâm lý trẻ, theo SCMP, cũng đang âm thầm theo dõi xu hướng này với tâm thế cởi mở hơn.

Ảnh: AP

Khoa học nói gì?

Hiện nay, giới khoa học vẫn còn thận trọng khi đánh giá hiệu quả của microdosing. Dù một số nghiên cứu nhỏ cho thấy những cải thiện về tâm trạng và sự tập trung, các chuyên gia cảnh báo rằng: Phần lớn dữ liệu hiện tại đến từ tự báo cáo, thiếu kiểm soát placebo (giả dược); Hiệu quả có thể chỉ là hiệu ứng giả dược – người dùng tin rằng mình đang tốt hơn; Việc sử dụng LSD và psilocybin vẫn bất hợp pháp tại nhiều nước, tiềm ẩn rủi ro về pháp lý và sức khỏe tâm thần.

Giáo sư Harriet de Wit, chuyên gia tâm lý tại Đại học Chicago, cho rằng: “Có nhiều người báo cáo tích cực, nhưng khoa học cần thời gian để xác nhận điều đó. Chúng ta đang ở giai đoạn cần phân biệt giữa hy vọng và thực tế.”

Ranh giới giữa trị liệu và lạm dụng

Trong khi microdosing đang được xem là “liệu pháp tinh thần mới”, nhiều chuyên gia nhấn mạnh cần phân biệt giữa sử dụng có kiểm soát và xu hướng thần thánh hóa chất kích thích. Việc thiếu hướng dẫn, liều lượng cụ thể, cũng như các nguy cơ phụ thuộc dài hạn vẫn là những lo ngại đáng lưu ý.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chưa công nhận microdosing như một liệu pháp chính thống. Một số quốc gia như Úc, Thụy Sĩ và Canada đang cho phép thử nghiệm có kiểm soát trong điều trị trầm cảm nặng, nhưng không khuyến khích tự sử dụng ngoài lâm sàng.

Microdosing có thể mở ra hướng tiếp cận mới trong chăm sóc sức khỏe tinh thần – nhất là trong bối cảnh tỷ lệ lo âu, trầm cảm gia tăng toàn cầu. Tuy nhiên, giới khoa học khuyến nghị người dùng không nên tự ý sử dụng khi chưa có đủ bằng chứng, đặc biệt trong môi trường pháp lý chưa rõ ràng. “Sự tỉnh táo thật sự đôi khi không nằm ở thứ bạn uống, mà ở việc bạn hiểu rõ mình đang cần gì.” – Một người dùng chia sẻ.