Mất điện toàn bộ Puerto Rico khi người dân chuẩn bị đón Lễ Phục Sinh

Toàn bộ đảo Puerto Rico – nơi có 3,2 triệu dân – đã bị mất điện vào thứ Tư, ngay trước kỳ nghỉ Lễ Phục Sinh, khiến cuộc sống đảo lộn nghiêm trọng trên hòn đảo có tỷ lệ nghèo đói hơn 40%. Không phải ai cũng có điều kiện mua máy phát điện hay lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời.

Toàn bộ 1,4 triệu khách hàng bị ảnh hưởng, theo ông Hugo Sorrentini – người phát ngôn của công ty Luma Energy, đơn vị phụ trách truyền tải và phân phối điện. Đến tối thứ Tư, chỉ có khoảng 175.000 khách hàng (tức 12%) được cấp điện trở lại. Nhiều nơi như sân bay quốc tế chính và các bệnh viện cũng bị mất điện. Ít nhất 328.000 hộ không có nước sinh hoạt.

Trong khi đó, hàng ngàn du khách đang đổ về đảo để nghỉ lễ khiến các khách sạn gần như kín phòng. Các quan chức ngành du lịch nhanh chóng trấn an rằng nhiều khách sạn và cơ sở kinh doanh vẫn hoạt động nhờ máy phát điện.

Thống đốc Jenniffer González gọi đây là sự cố không thể chấp nhận và đã cắt ngắn kỳ nghỉ để bay về Puerto Rico ngay trong đêm. Bà cho biết 90% người dân có thể sẽ có điện trở lại trong vòng 48 đến 72 giờ.

Nguyên nhân mất điện vẫn chưa được xác định rõ, nhưng đây chỉ là một trong nhiều sự cố mất điện nghiêm trọng xảy ra trong những năm gần đây tại Puerto Rico. Hàng ngàn người dân đã bày tỏ sự bức xúc và kêu gọi chấm dứt hợp đồng với Luma và Genera PR – hai công ty đang phụ trách truyền tải và sản xuất điện.

“Thật sự là một thảm họa”, ông Orlando Huertas (68 tuổi) nói trong lúc ngồi uống với bạn tại một quán bar ven đường. “Chính quyền không làm gì để giải quyết vấn đề mất điện triền miên”.

Nhiều hoạt động bị ảnh hưởng nghiêm trọng:

• Hàng chục người buộc phải đi bộ trên cầu vượt cạnh đường sắt cao tốc vì hệ thống ngừng hoạt động.
• Nhiều doanh nghiệp, trong đó có trung tâm thương mại lớn nhất vùng Caribe, phải đóng cửa.
• Các trận bóng chày và bóng rổ chuyên nghiệp bị hủy.
• Giao thông tắc nghẽn, cảnh sát phải túc trực tại các giao lộ lớn.

Ảnh: Alejandro Granadillo/AP

Thống đốc González tuyên bố sẽ hủy hợp đồng với Luma, nhưng cũng thừa nhận đây là một quá trình phức tạp, không thể làm ngay. Bà cho biết thêm đã yêu cầu mở cuộc điều tra toàn diện về nguyên nhân sự cố, đồng thời cảnh báo mùa hè năm nay sẽ thiếu điện nghiêm trọng khi nhu cầu tăng cao. “Puerto Rico không thể cứ là nơi mà điện cứ mất mãi như thế này”, bà nói. “Chúng tôi sẽ hành động – và người dân nên tin điều đó”.

Trong khi đó, một số đảo nhỏ lân cận như Culebra và một phần đảo Vieques đã có điện trở lại nhờ các trạm phát điện khẩn cấp, theo ông Josué Colón – “chuyên gia năng lượng” của chính quyền đảo.

Người dân không có máy phát điện đổ xô tới các cửa hàng để mua đá lạnh.

“Tôi tuyệt vọng rồi, máy phát nhà tôi hỏng”, chị Carmen Suriel chia sẻ khi lo lắng cho hai con nhỏ – một bé 6 tháng tuổi và một bé 5 tuổi bị Down – trong lúc thời tiết ngày càng nóng bức.

Bà Alma Ramírez (69 tuổi) thì bức xúc vì sự cố điện đã làm hỏng tivi và lò vi sóng của bà, khiến bà phải mua mới. “Họ phải cải thiện chứ. Những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất vẫn là dân nghèo chúng tôi”.

Hiện chỉ có khoảng 117.000 hộ dân và doanh nghiệp có mái nhà gắn pin năng lượng mặt trời. Cơ cấu năng lượng của Puerto Rico hiện nay như sau:

• 62% điện từ nhà máy chạy dầu.
• 24% từ khí tự nhiên.
• 8% từ than đá.
• 7% từ năng lượng tái tạo, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ.

Ảnh: Alejandro Granadillo/AP

Ông Daniel Hernández – Phó Chủ tịch vận hành của Genera PR – cho biết, sự cố xảy ra vào khoảng trưa thứ Tư do mất ổn định trong hệ thống truyền tải điện, trùng thời điểm hệ thống không có nhiều thiết bị kiểm soát tần số.

Chính quyền Mỹ cũng đã liên hệ và sẵn sàng hỗ trợ, theo bà Verónica Ferraiuoli – quyền Thống đốc kiêm Ngoại trưởng của Puerto Rico.

Ông Pablo José Hernández – đại diện Puerto Rico tại Quốc hội Mỹ – khẳng định sẽ vận động để Washington hiểu rõ và khẩn trương hỗ trợ tình hình bức thiết hiện nay. “Khủng hoảng lưới điện đang ngày càng tồi tệ. Người dân cảm thấy mệt mỏi vì hết lần này đến lần khác mất điện”, ông nói.

Puerto Rico vẫn đang vật lộn khôi phục hệ thống điện sau bão Maria năm 2017, cơn bão cấp 4 từng xóa sổ gần như toàn bộ hạ tầng lưới điện của đảo. Thực tế, lưới điện này đã xuống cấp nghiêm trọng sau nhiều thập kỷ thiếu đầu tư và bảo trì, trong khi Cơ quan Điện lực Puerto Rico hiện vẫn chưa giải quyết được khoản nợ hơn 9 tỷ USD.