Ngành ô tô toàn cầu lao đao vì Trung Quốc siết chặt xuất khẩu đất hiếm

Theo Reuters đưa tin ngày 5 tháng 6 năm 2025, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang đối mặt với khủng hoảng chuỗi cung ứng nghiêm trọng do Trung Quốc áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với đất hiếm và nam châm đất hiếm – những vật liệu thiết yếu trong sản xuất xe điện và các linh kiện điện tử quan trọng. Động thái này đã buộc nhiều nhà sản xuất ô tô phải tạm dừng sản xuất và khiến các nhà cung cấp phụ tùng cảnh báo về nguy cơ gián đoạn kéo dài.

Ford đã phải tạm ngừng sản xuất mẫu SUV Explorer tại nhà máy ở Chicago trong một tuần vào tháng 5 do thiếu hụt nguồn cung đất hiếm. Tại Nhật Bản, Suzuki Motor đã đình chỉ sản xuất mẫu xe Swift từ ngày 26 tháng 5 đến ngày 6 tháng 6 và dự kiến chỉ có thể khôi phục hoàn toàn sau ngày 16 tháng 6. Tại châu Âu, nhiều nhà máy sản xuất linh kiện ô tô đã phải đóng cửa, theo thông tin từ Hiệp hội các nhà cung cấp ô tô châu Âu (CLEPA).

Trung Quốc, quốc gia chiếm hơn 90% công suất chế biến đất hiếm toàn cầu, đã áp dụng các quy định xuất khẩu nghiêm ngặt từ tháng 4 năm 2025, yêu cầu các nhà xuất khẩu phải xin giấy phép từ Bộ Thương mại. Quá trình cấp phép phức tạp và yêu cầu cung cấp nhiều thông tin chi tiết đã khiến nhiều đơn xin bị trì hoãn hoặc từ chối, đặc biệt là từ các công ty Mỹ và châu Âu.

Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Mỹ (MEMA) và Liên minh Đổi mới Ô tô, đại diện cho các hãng như General Motors, Toyota, Volkswagen và Hyundai đã gửi thư kêu gọi chính phủ Mỹ can thiệp khẩn cấp để giải quyết tình trạng thiếu hụt đất hiếm . Tại châu Âu, Mercedes-Benz đang làm việc với các nhà cung cấp để xây dựng kho dự trữ đất hiếm nhằm giảm thiểu rủi ro gián đoạn sản xuất.

Cổ phiếu của Lynas Rare Earths, nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất ngoài Trung Quốc đã tăng vọt sau khi các nhà sản xuất ô tô cảnh báo về nguy cơ gián đoạn sản xuất do các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc . Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đa dạng hóa nguồn cung đất hiếm để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu tình trạng này kéo dài, ngành công nghiệp ô tô toàn cầu có thể đối mặt với khủng hoảng chuỗi cung ứng tương tự như cuộc khủng hoảng chip bán dẫn trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Các quốc gia và công ty đang nỗ lực tìm kiếm nguồn cung thay thế và đầu tư vào các dự án khai thác đất hiếm ngoài Trung Quốc để giảm thiểu rủi ro trong tương lai. Tình hình hiện tại cho thấy sự cần thiết của việc xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm bền vững và đa dạng hóa nguồn cung để đảm bảo ổn định cho ngành công nghiệp ô tô và các ngành công nghiệp liên quan khác.