Tổng thống Trump mở rộng quyền lực khẩn cấp, đối mặt với phản ứng pháp lý và lo ngại về lạm dụng quyền lực

Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đẩy mạnh việc sử dụng các quyền lực khẩn cấp, đặc biệt là thông qua Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), để áp đặt thuế quan và thực hiện các chính sách nhập cư gây tranh cãi. Tuy nhiên, các động thái này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phía tòa án và các chuyên gia pháp lý, dấy lên lo ngại về việc lạm dụng quyền lực hành pháp và sự suy yếu của các cơ chế kiểm soát dân chủ.

Ảnh: AP Photo 

Tổng thống Trump đã ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp, trong đó có ít nhất 30 sắc lệnh viện dẫn quyền lực khẩn cấp theo IEEPA, để áp đặt thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia, bao gồm Canada, Mexico và Trung Quốc. Chính quyền Trump lập luận rằng các biện pháp này nhằm đối phó với các mối đe dọa “bất thường và nghiêm trọng” đối với an ninh quốc gia, như nhập cư bất hợp pháp và buôn lậu ma túy.

Các tòa án liên bang đã nhiều lần bác bỏ các sắc lệnh của Tổng thống Trump, cho rằng ông đã vượt quá thẩm quyền được trao theo IEEPA. Tòa án Thương mại Quốc tế đã ra phán quyết rằng việc áp đặt thuế quan rộng rãi không phù hợp với các điều khoản của IEEPA, vốn chỉ cho phép hành động trong trường hợp có mối đe dọa rõ ràng và cụ thể. Mặc dù chính quyền Trump đã kháng cáo và tạm thời duy trì các mức thuế, nhưng các vụ kiện tụng vẫn đang tiếp diễn và có thể dẫn đến việc Tòa án Tối cao phải can thiệp.

Các chuyên gia và nhà lập pháp bày tỏ lo ngại rằng việc Tổng thống Trump thường xuyên sử dụng quyền lực khẩn cấp để thực hiện các chính sách kinh tế và nhập cư có thể làm suy yếu các cơ chế kiểm soát và cân bằng quyền lực trong hệ thống chính trị Mỹ. Việc sử dụng các đạo luật cũ như Đạo luật Người nước ngoài thù địch năm 1798 để trục xuất người nhập cư, cùng với việc phớt lờ các phán quyết của tòa án, được coi là dấu hiệu của xu hướng tập trung quyền lực và phá vỡ các chuẩn mực dân chủ.

Chính quyền Trump bảo vệ các hành động của mình, cho rằng việc sử dụng quyền lực khẩn cấp là cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia và đối phó với các mối đe dọa từ bên ngoài. Phó Tổng thống JD Vance và các cố vấn thân cận đã lên tiếng ủng hộ các biện pháp này, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo an ninh kinh tế và biên giới. 

Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng nếu không có sự kiểm soát chặt chẽ từ Quốc hội và hệ thống tư pháp, việc lạm dụng quyền lực khẩn cấp có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ thống chính trị và làm xói mòn các nguyên tắc dân chủ. Việc Tòa án Tối cao dự kiến xem xét các vụ kiện liên quan đến thuế quan sẽ là một phép thử quan trọng đối với giới hạn quyền lực của Tổng thống và vai trò của các cơ quan kiểm soát trong việc duy trì trật tự pháp lý.

Việc Tổng thống Trump mở rộng sử dụng quyền lực khẩn cấp đã đặt ra nhiều câu hỏi về giới hạn quyền lực hành pháp và sự cần thiết của các cơ chế kiểm soát hiệu quả. Trong bối cảnh các tranh chấp pháp lý đang diễn ra và sự chia rẽ chính trị ngày càng sâu sắc, tương lai của các chính sách này sẽ phụ thuộc vào phán quyết của Tòa án Tối cao và phản ứng từ Quốc hội cũng như công chúng Mỹ.