YouTube nới lỏng kiểm duyệt

YouTube vừa thông báo điều chỉnh chính sách kiểm soát nội dung gây hiểu lầm, tạo điều kiện cho nhiều video chứa thông tin sai lệch nghiêm trọng được phép tồn tại lâu hơn trên nền tảng. Động thái này, được truyền thông đăng tải sáng nay, khiến giới chuyên môn và cộng đồng người dùng đứng trước những lo ngại về tác động thực tế của việc thông tin sai lệch lan rộng.

Ảnh: Internet

Chính sách thay đổi, “cái giá” không nhỏ

Theo báo cáo, mức kiểm duyệt các nội dung phân biệt và lạm dụng đã giảm tới 22% so với cùng kỳ năm ngoái, kết hợp với số lượng video bị gỡ bỏ giảm mạnh . YouTube cho biết họ vẫn duy trì quy trình rà soát, song cụ thể bao nhiêu video bị báo cáo hoặc đã được phát hiện dưới tiêu chí cũ thì vẫn chưa được làm rõ. Sự mập mờ này làm dấy lên nghi vấn: liệu chính sách mới có tạo ra “khoảng trống” cho những nội dung gây hại nghiêm trọng đạt tới người xem?

Sự cân bằng quyền tự do và an toàn

YouTube lý giải rằng, trong bối cảnh bình luận chính trị và nội dung xã hội trở nên đa chiều và phức tạp hơn, việc duy trì kiểm duyệt nghiêm ngặt – đặc biệt sau bầu cử Mỹ năm 2020 – có thể khiến một số quan điểm bị định danh là “sai lệch” hay “thù địch” trong khi chỉ là dư luận chính đáng. Quá trình này, theo họ, có thể dẫn tới việc hạn chế quyền tự do ngôn luận mà không thực sự cải thiện được tình trạng bạo lực hoặc kích động xã hội.

Tuy nhiên, giới phản biện chỉ ra rằng “vùng xám thông tin” đã được mở rộng. Từ đó, người dùng có thể dễ dàng tiếp cận nội dung sai lệch hơn – bao gồm thuyết âm mưu chính trị, giả thuyết khoa học vô căn cứ, hay nội dung gây chia rẽ xã hội.

S

Theo thông tin công khai, nền tảng vẫn duy trì quy trình xử lý video vi phạm theo nguyên tắc “4R”: Remove (gỡ bỏ), Reduce (giảm hiển thị), Raise (đưa tin từ nguồn chính thống) và Reward (khuyến khích các nội dung chất lượng). Tuy nhiên, số liệu thực tế cho thấy lượng video bị gỡ giảm 22% – phản ánh lượng nội dung vi phạm bị bỏ qua đáng kể.

Nhiều chuyên gia, như Trung tâm Báo chí Chính sách tại NYU, cảnh báo rằng chính sách “nới lỏng” này có thể gây hậu quả lâu dài. Dù nền tảng lý luận rằng video sai lệch ít tác động hơn nếu hiển thị ít, nhưng thực tế, một lượng nhỏ video cũng có thể lan truyền mạnh nếu được đề xuất nhiều, đe dọa đến không gian thông tin và tạo thành “hố thuyết âm mưu” .

YouTube đang ở ngã ba đường: kiểm duyệt hay mở cửa?

Thuật toán đề xuất từng bị xem là yếu tố giúp nội dung cực đoan lan rộng. Tuy YouTube đã cải súc, nhưng bản chất hệ thống là vẫn ưu tiên video hấp dẫn, gây tranh cãi . Việc dừng gỡ video vi phạm nhiều khả năng khiến thuật toán đề xuất gặp “lỗi”, đẩy mạnh nội dung chứa thuyết âm mưu hoặc cực đoan đến người dùng vốn không có ý định tìm kiếm.

Liệu động thái này có là bước lùi trong bảo vệ cộng đồng?

Với hơn 2 tỷ người dùng toàn cầu, mỗi thay đổi về chính sách của YouTube đều có ý nghĩa sâu rộng trong cuộc chiến chống tin giả. Việc YouTube cho phép nhiều nội dung sai lệch “sống sót” lâu hơn khiến nhiều tổ chức xã hội và chính phủ lên tiếng yêu cầu minh bạch: các nội dung nào được “xoá” và nội dung nào được “cân nhắc lại”?

Nếu không kiểm soát chặt chẽ, chính sách thoáng hơn có thể đẩy sự tin cậy của người dùng vào vực thẳm. Khi người dùng không tin vào nền tảng thông tin chính—YouTube—họ dễ quay sang các mạng xã hội echo-chamber, nơi tin giả còn thâm độc hơn.

YouTube đang nỗ lực cân bằng giữa tự do ngôn luận và trách nhiệm xã hội. Tuy nhiên, quyết định mới dường như đang nghiêng về tự do quá mức, tạo ra “thời gian tồn tại” dài hơn cho nội dung sai lệch. Mặt dù nền tảng vẫn có thể xử lý mạnh tay nếu hậu quả hiện hữu rõ rệt, nhưng điều cần thiết hiện nay là: YouTube cần minh bạch hơn về quy trình và dữ liệu thực thi chính sách, để người dùng và nhà quan sát có thể giám sát và tin tưởng rằng nền tảng đang làm đúng—không phải làm ngơ.