Nga – Ukraine tiến hành trao đổi tù binh trẻ và bị thương: Tín hiệu nhân đạo giữa chiến sự kéo dài

Giữa bối cảnh chiến sự Nga – Ukraine bước sang năm thứ 4 với nhiều căng thẳng chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, hai bên vừa tiến hành một đợt trao đổi tù binh hiếm hoi tại Thổ Nhĩ Kỳ. Điểm đặc biệt của lần trao đổi này là việc tập trung vào những người lính trẻ dưới 25 tuổi và các tù binh bị thương nặng – một bước đi được xem là mang tính nhân đạo giữa cuộc xung đột dai dẳng.

Ảnh: Reuters 

Theo Bộ Quốc phòng Nga, cuộc trao đổi được thực hiện ngày 2/6 tại Istanbul với sự phối hợp của bên trung gian Thổ Nhĩ Kỳ. Một đoạn video được công bố cho thấy những tù binh Ukraine sau nhiều năm bị giam giữ đã được trở về và gặp lại người thân trong cảm xúc nghẹn ngào.

Giới chức Nga cho biết đợt trao đổi đầu tiên là tiền đề cho một thỏa thuận lớn hơn đang được xúc tiến, trong đó mỗi bên cam kết trao trả ít nhất 1.200 tù binh cùng hàng nghìn thi thể binh sĩ tử trận. Tuy nhiên, số lượng tù binh được trao đổi trong đợt đầu không được hai bên công bố chính thức. Nga xác nhận đã chuyển giao 1.212 bộ hài cốt của binh sĩ Ukraina, đồng thời cho biết phía Ukraine vẫn chưa cung cấp đầy đủ danh sách cần thiết để thực hiện phần việc tương ứng.

Phát biểu từ Điện Kremlin, người phát ngôn Dmitry Peskov cho biết Moskva vẫn duy trì cam kết thực hiện trao đổi nhân đạo đúng theo các điều khoản đã thống nhất, và “đã sẵn sàng từ nhiều tuần trước”. Nga cáo buộc Ukraine trì hoãn và thiếu minh bạch trong việc phối hợp danh sách trao đổi.

Ngược lại, phía Ukraine, do Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đại diện, khẳng định Kiev luôn chủ động và nghiêm túc trong các đợt trao đổi tù binh. Ông Zelenskyy cho biết hiện vẫn chưa nhận được danh sách cụ thể từ phía Nga về những tù binh dự kiến trao trả, và cho rằng Moskva đang “chính trị hóa một vấn đề nhân đạo”.

Bộ Quốc phòng Ukraine cũng yêu cầu phía Nga cung cấp thông tin y tế chính xác về những binh sĩ bị thương đang bị giam giữ, để đảm bảo công tác hồi hương được thực hiện đúng quy chuẩn nhân đạo quốc tế. Các nhà quan sát nhận định đây là một bước đi tích cực, đặc biệt trong bối cảnh giao tranh tại miền đông Ukraine vẫn diễn ra ác liệt, còn đàm phán hòa bình vẫn chưa có tiến triển đáng kể.

Dù còn nhiều tranh cãi, việc hai bên có thể ngồi lại để thực hiện một phần thỏa thuận nhân đạo – đặc biệt liên quan đến nhóm người trẻ tuổi – là một điểm sáng hiếm hoi. Thổ Nhĩ Kỳ, với vai trò trung gian, tiếp tục thúc đẩy các vòng đàm phán tiếp theo, hướng tới việc mở rộng quy mô trao đổi tù binh và thi thể tử trận trong thời gian tới. Tuy vậy, giới phân tích cảnh báo rằng tiến trình này vẫn mong manh, khi cả hai bên đều tỏ ra thiếu tin tưởng lẫn nhau, và xung đột trên thực địa vẫn chưa có dấu hiệu chấm dứt.

Trao đổi tù binh giữa Nga và Ukraine không chỉ mang ý nghĩa nhân đạo mà còn là phép thử đối với thiện chí hợp tác của hai bên trong bối cảnh chiến tranh kéo dài. Việc trao trả những người lính trẻ và thương binh được kỳ vọng sẽ mở ra cánh cửa đối thoại sâu hơn, song vẫn còn nhiều rào cản pháp lý, chính trị và niềm tin cần được tháo gỡ.