Khamenei – Lãnh tụ tối cao Iran và lập trường không khoan nhượng với Mỹ, Israel

Trong bối cảnh xung đột giữa Iran và Israel leo thang và căng thẳng với Mỹ tiếp tục âm ỉ, Ayatollah Ali Khamenei – Lãnh tụ tối cao của Iran – vẫn kiên định với quan điểm chống phương Tây, duy trì vai trò là người định hình đường lối chiến lược then chốt của quốc gia Hồi giáo này trong suốt ba thập kỷ qua.

Ảnh: Reuters 

Ông Khamenei, 85 tuổi, trở thành Lãnh tụ tối cao sau khi người sáng lập Cộng hòa Hồi giáo Iran, Ayatollah Ruhollah Khomeini, qua đời năm 1989. Dù ban đầu bị đánh giá là có uy tín thấp, ông đã nhanh chóng xây dựng mạng lưới quyền lực vững chắc trong các lực lượng vũ trang, tình báo và tư pháp, biến mình thành người nắm quyền tối thượng trong toàn bộ hệ thống chính trị Iran. Dưới sự chỉ đạo của ông, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) và các tổ chức dân quân như Basij trở thành công cụ trung thành để bảo vệ chế độ và đàn áp các phong trào đối lập trong nước.

Trong suốt nhiệm kỳ, ông Khamenei luôn xem Mỹ là “kẻ thù lớn nhất” và Israel là “chế độ phi pháp cần bị loại bỏ”. Ông hậu thuẫn mạnh mẽ các lực lượng ủy nhiệm chống Israel như Hezbollah ở Lebanon và Hamas ở Dải Gaza, đồng thời từ chối bất kỳ hình thức bình thường hóa quan hệ nào với phương Tây nếu điều đó làm suy yếu hệ tư tưởng của cách mạng Hồi giáo Iran.

Các cuộc không kích gần đây của Israel đã gây thiệt hại đáng kể cho Iran, trong đó có cái chết của nhiều chỉ huy cấp cao trong IRGC – bao gồm cả Tư lệnh Hossein Salami. Việc mất đi những nhân vật thân cận làm dấy lên câu hỏi về khả năng duy trì mạng lưới ảnh hưởng của Iran trong khu vực, đặc biệt tại Syria và Lebanon – nơi các đồng minh của Iran như Hezbollah và chính quyền Assad đang gặp khó khăn.

Tuy vậy, theo giới phân tích, ông Khamenei vẫn kiểm soát toàn diện tình hình trong nước nhờ vào bộ máy an ninh mạnh mẽ và nguồn lực tài chính đồ sộ thông qua tổ chức Setad – một tập đoàn khổng lồ trực thuộc Văn phòng Lãnh tụ tối cao.

Hiện chưa rõ kế hoạch kế nhiệm của ông Khamenei là gì, dù sức khỏe của ông đã suy yếu trong những năm gần đây. Tuy nhiên, bất kỳ quá trình chuyển giao nào cũng sẽ phải đi qua Hội đồng Giám hộ – cơ quan trung thành tuyệt đối với ông.

Ayatollah Ali Khamenei vẫn là nhân vật trung tâm chi phối chính trường Iran trong năm 2025. Với lập trường kiên định chống Mỹ – Israel và năng lực kiểm soát chặt chẽ bộ máy quyền lực, ông đã duy trì ảnh hưởng suốt hơn ba thập kỷ qua. Tuy nhiên, trong bối cảnh khu vực biến động và các tổn thất chiến lược gia tăng, tương lai của chiến lược “kháng cự đối đầu” do ông xây dựng đang đối mặt với nhiều thách thức chưa từng có.