Doanh nghiệp Nhật đối mặt số kiến nghị cổ đông bất thường – áp lực cải tổ mạnh mẽ

Mùa đại hội cổ đông tháng 6 tại Nhật Bản năm nay chứng kiến làn sóng đề xuất táo bạo từ các nhà đầu tư – mức cao chưa từng có với 52 công ty nhận đề xuất từ nhóm cổ đông tích cực (activist), tăng từ 46 năm 2024 và gấp hơn 4 lần so với năm 2018–2019 chỉ ở ngưỡng 12 đề xuất.

Ảnh: Reuters 

Kể từ thời cựu Thủ tướng Shinzo Abe thúc đẩy cải cách quản trị nhằm thu hút vốn nước ngoài, các nhà đầu tư đã triển khai mạnh mẽ hơn. Họ cho rằng nhiều cổ phiếu Nhật đang bị định giá thấp và nguồn vốn bị sử dụng chưa hiệu quả.

Dù hầu hết các đề xuất đều bị bác bỏ tại đại hội, nhưng theo chiến lược gia Nozomi Moriya (UBS), một số doanh nghiệp vẫn chủ động triển khai đề xuất sau đó. “Không nên bi quan. Ngay cả khi đề xuất không thắng, ban lãnh đạo vẫn có thể cân nhắc thực hiện về lâu dài”.

Nhiều doanh nghiệp hiện chủ động tiếp cận nhóm cổ đông tích cực từ đầu để tránh bị đưa vấn đề ra đại hội. Paul ffolkes Davis (Rising Sun Management) cho biết nhiều đề xuất đã được rút trước cuộc họp vì “ban lãnh đạo đã tiếp thu và hành động âm thầm từ trước”.

Sở Giao dịch Chứng khoán Tokyo kể từ đầu năm 2024 đã công khai danh sách công ty có kế hoạch cải thiện giá vốn và lợi ích cổ đông – một cơ chế “đặt tên và lên án”. Năm nay, dưới sự điều hành của CEO Hiromi Yamaji, sàn sẽ tiếp tục nhằm những doanh nghiệp chủ động đối thoại với cổ đông.

Theo lời ông Hiroo Shimoda (Mitsubishi UFJ Trust Bank), trước kia các công ty chỉ phản ứng sau khi cổ đông công bố đề xuất, nhưng hiện nhiều doanh nghiệp gặp gỡ và đàm phán ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên để tránh rủi ro truyền thông.

Một số chuyên gia như Joe Bauernfreund (Asset Value Investors) nhận xét rằng ban lãnh đạo của nhiều công ty đã sẵn sàng trao đổi thẳng thắn với nhiều nhóm cổ đông, điều mà trước đây là hiếm. Điều này phản ánh xu hướng minh bạch hóa và định hướng chiến lược rõ ràng hơn, phù hợp kỳ vọng cải thiện lợi nhuận và giá trị cổ đông.

Làn sóng kiến nghị cổ đông kỷ lục tại Nhật không chỉ đơn thuần là sự gia tăng về số lượng – nó đánh dấu bước ngoặt trong văn hóa quản trị doanh nghiệp. Từ chỗ né tránh sức ép, nhiều công ty đã chủ động cải tổ, minh bạch và hợp tác với các nhóm cổ đông tích cực. Sự can thiệp của thị trường và sàn chứng khoán đang khiến hành trình cải thiện hiệu suất và phân bổ vốn ngày càng trở nên rõ nét và nghiêm túc hơn. Diễn biến này cho thấy áp lực cải cách trong doanh nghiệp Nhật không còn là xu hướng mà đã trở thành tầm đột phá cần tiếp tục củng cố.