Sau khi Mỹ tiến hành các cuộc tấn công nhắm vào cơ sở hạt nhân của Iran, nhiều hãng hàng không lớn trên thế giới đã quyết định tránh bay qua không phận Trung Đông, trong đó có Iran, Iraq, Syria và Israel. Động thái này cho thấy lo ngại an ninh hàng không đang gia tăng giữa lúc căng thẳng khu vực leo thang.
Ảnh: Reuters
Theo các chuyên gia theo dõi hàng không toàn cầu, mặc dù hiện chưa có cảnh báo cụ thể về việc các chuyến bay dân sự bị đe dọa trực tiếp, nhưng nguy cơ từ các hoạt động quân sự, bao gồm tên lửa, máy bay không người lái và hỏa lực phòng không, khiến việc tránh không phận khu vực trở thành lựa chọn an toàn hàng đầu. Tổ chức tư vấn hàng không Safe Airspace đã xếp Iran và Israel vào nhóm rủi ro cao, khuyến cáo các hãng hàng không nên thay đổi hành trình để bảo vệ hành khách và phi hành đoàn.
Trong khi El Al, hãng hàng không quốc gia của Israel, cùng với Arkia và Israir đã dừng các chuyến bay thương mại định kỳ và tập trung hỗ trợ sơ tán công dân, thì các hãng lớn như Lufthansa (Đức), Qantas (Úc) và Singapore Airlines đều xác nhận chuyển hướng các chuyến bay tránh xa khu vực xung đột. Một số hãng buộc phải kéo dài thời gian bay do phải đi vòng qua các không phận thay thế như Biển Caspian hoặc Ai Cập và vùng Vịnh, từ đó làm tăng chi phí nhiên liệu, nhân công và kéo dài hành trình.
Không chỉ đơn thuần là thay đổi lộ trình, việc né tránh không phận Trung Đông còn làm gián đoạn nghiêm trọng chuỗi cung ứng, vận chuyển hàng hóa, và đẩy chi phí bảo hiểm tăng cao. Trong bối cảnh giá dầu đang biến động mạnh do căng thẳng tại khu vực, nguy cơ lan truyền rủi ro từ ngành hàng không sang các lĩnh vực khác là điều khó tránh khỏi. Ngoài ra, một số quốc gia như Nhật Bản và New Zealand đang gấp rút tổ chức đưa công dân hồi hương, trong khi không phận các nước láng giềng như Jordan, Kuwait, Bahrain, Qatar và UAE cũng đang bị đặt dưới chế độ cảnh báo.
Việc các hãng hàng không đồng loạt điều chỉnh đường bay cho thấy mối lo ngại thực sự về một cuộc đối đầu quân sự kéo dài giữa Mỹ, Israel và Iran. Trong khi mục tiêu tấn công quân sự là các cơ sở hạt nhân, thì tác động của nó lại lan rộng sang hàng không dân dụng và giao thương toàn cầu. Nếu tình trạng này kéo dài, ngành hàng không có thể sẽ phải đối mặt với một giai đoạn điều chỉnh lớn tương tự thời kỳ đại dịch.
Sự kiện Mỹ không kích Iran không chỉ là dấu mốc căng thẳng trong quan hệ địa chính trị mà còn gây hiệu ứng dây chuyền đến ngành hàng không toàn cầu. Với việc các hãng bay tránh không phận Trung Đông, cộng đồng quốc tế một lần nữa phải đối mặt với bài toán đảm bảo an toàn cho hành khách trong bối cảnh xung đột quân sự đang lan rộng. Sự phối hợp giữa các cơ quan hàng không và giới ngoại giao sẽ đóng vai trò then chốt trong việc giữ cho bầu trời an toàn trước làn sóng bất ổn mới.