Anthropic ra mắt chương trình theo dõi tác động kinh tế của AI, chuẩn bị đối phó với nguy cơ mất việc

Anthropic – công ty AI do cựu lãnh đạo OpenAI sáng lập vừa chính thức công bố Chỉ số Kinh tế Anthropic (Anthropic Economic Index) để theo dõi ảnh hưởng của AI trên thị trường lao động và nền kinh tế theo thời gian. Đây là bước đi chiến lược nhằm cung cấp dữ liệu đáng tin cậy, hỗ trợ chính sách ứng phó sớm với những thay đổi do AI mang lại.

Chỉ số này dựa trên phân tích hàng triệu cuộc trò chuyện ẩn danh từ Claude AI, phản ánh trung thực cách AI hỗ trợ hoặc thay thế con người trong công việc thực tế. Báo cáo đầu tiên cho thấy AI hiện đóng vai trò hỗ trợ (augmentation) nhiều hơn là tự động hóa toàn diện, tuy nhiên mức tự động hóa vẫn đang gia tăng.

Ảnh: WIRED

CEO Dario Amodei cảnh báo rằng AI có thể xóa sổ tới 50% việc làm dạng white‑collar cấp đầu vào trong 5 năm tới, khiến tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu tăng lên 10–20%. Ông nhấn mạnh AI sẽ không chỉ là trợ giúp mà sớm thay thế hoàn toàn các công việc văn phòng cơ bản như tổng hợp tài liệu, phân tích số liệu, viết báo cáo.

Để ứng phó, Amodei kêu gọi:

• Minh bạch đầy đủ từ các công ty AI về kế hoạch tự động hóa.
• Các chính sách hỗ trợ, bao gồm gợi ý áp thuế “token tax” để tái phân bổ nguồn lực hỗ trợ đào tạo lại người lao động.
• Sự tham gia tích cực từ nhà nước và doanh nghiệp trong hợp tác nghiên cứu, hoạch định chính sách sử dụng dữ liệu từ Economic Index.

Tuy nhiên, dự báo của Amodei gây tranh cãi. COO OpenAI Brad Lightcap, cùng lãnh đạo Nvidia Jensen Huang, cho rằng cảnh báo này quá bi quan, AI sẽ tạo ra nhiều việc làm mới hơn là phá hủy. Dù vậy, dữ liệu khảo sát từ Dropbox, Microsoft, Walmart cho thấy nhiều công ty đã bắt đầu sa thải nhân viên cấp thấp để tự động hóa một số công việc.

Chỉ số kinh tế của Anthropic mở ra bước ngoặt quan trọng:

• Chủ động giám sát tác động AI theo thời gian.
• Cơ sở vững chắc cho các chính sách đào tạo và hỗ trợ người lao động.
• Mở cửa dữ liệu cho cộng đồng nghiên cứu, giúp thiết kế mô hình quốc gia và khu vực phù hợp.

Anthropic đang dẫn đầu trong việc minh bạch hóa tác động xã hội của AI thông qua công cụ Chỉ số Kinh tế. Dù dự báo mất việc là nghiêm trọng, nhưng với dữ liệu rõ ràng và chính sách đúng, xã hội có thể chuyển hóa thách thức thành cơ hội. Tương lai sẽ thuộc về những quốc gia, doanh nghiệp và người lao động chủ động thích ứng với một nền kinh tế nơi AI không còn chỉ là công cụ, mà là đồng nghiệp mới.