Israel ngỏ ý thiết lập quan hệ ngoại giao với Syria và Lebanon, khẳng định không đàm phán về Cao nguyên Golan

Trong một tuyên bố được xem là mang tính bước ngoặt trong chính sách đối ngoại của Tel Aviv, Bộ trưởng Ngoại giao Israel Gideon Saar cho biết nước này sẵn sàng xem xét khả năng thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Syria và Lebanon. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh lập trường cứng rắn: Israel sẽ không đưa vấn đề chủ quyền đối với Cao nguyên Golan vào bất kỳ tiến trình đàm phán nào.

Ảnh: Reuters 

Phát biểu tại cuộc họp báo ngày 30/6, ông Saar nhấn mạnh: “Israel quan tâm đến hòa bình khu vực và việc xây dựng quan hệ bình thường với các quốc gia láng giềng, trong đó có Syria và Lebanon. Tuy nhiên, quyền kiểm soát của Israel đối với Golan là không thể thương lượng.”

Tuyên bố của ông Saar được đưa ra không lâu sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu về khả năng mở rộng Thỏa thuận Abraham — vốn đã giúp Israel bình thường hóa quan hệ với UAE và Bahrain — đến các quốc gia khác như Saudi Arabia và Syria. Những phát biểu này cho thấy rõ chiến lược ngoại giao mới của Israel sau giai đoạn xung đột căng thẳng với Iran.

Theo giới quan sát, chiến lược mở rộng vòng tay ngoại giao trong khu vực Trung Đông là một phần trong kế hoạch tái cấu trúc trật tự địa chính trị hậu chiến của Israel. Tuy nhiên, những “lằn ranh đỏ” như Golan Heights vẫn tiếp tục là rào cản lớn đối với các tiến trình hòa đàm thực chất.

Israel chiếm đóng Cao nguyên Golan từ Syria trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày năm 1967 và sáp nhập vùng đất này năm 1981 — một động thái chưa từng được quốc tế công nhận rộng rãi. Trong khi Syria luôn khẳng định đây là lãnh thổ bị chiếm đóng, thì Israel khẳng định vùng đất này là “thiết yếu” đối với an ninh quốc gia của mình.

Việc ông Saar tái khẳng định Golan không nằm trong khuôn khổ đàm phán cho thấy Israel không có ý định nhân nhượng trong các vấn đề chủ quyền chiến lược, kể cả khi muốn thúc đẩy tiến trình hòa bình.

Trong những tháng gần đây, đã xuất hiện một số tín hiệu cho thấy Syria và Israel có thể đang tham gia các cuộc tiếp xúc không chính thức, với nội dung tập trung vào vấn đề an ninh biên giới và giảm căng thẳng. Dù chưa có xác nhận chính thức, nhiều nguồn tin cho rằng các cuộc đối thoại này đã được phía Mỹ và UAE hỗ trợ trung gian.

Một số nhà phân tích cho rằng nếu đàm phán với Syria thành công, Israel có thể sẽ tiếp tục theo đuổi lộ trình tương tự với Lebanon, dù quan hệ song phương hiện vẫn rất căng thẳng do hoạt động của Hezbollah và những tranh chấp tại khu vực biên giới.

Dù tuyên bố của Israel mở ra hy vọng về khả năng đối thoại khu vực, giới chuyên gia cảnh báo rằng tiến trình bình thường hóa quan hệ với Syria và Lebanon sẽ không thể diễn ra nhanh chóng. Các yếu tố như niềm tin chiến lược, vai trò của các bên trung gian và đặc biệt là vấn đề lãnh thổ sẽ tiếp tục là rào cản lớn.

Tuy nhiên, trong bối cảnh Trung Đông vừa trải qua giai đoạn đối đầu nghiêm trọng giữa Israel và Iran, việc Tel Aviv chủ động phát tín hiệu hòa bình có thể được xem là bước đi chiến lược nhằm củng cố vị thế và tránh bị cô lập trong khu vực.