Novo Nordisk cắt giảm 9.000 việc làm: Cuộc chiến khốc liệt trong ngành thuốc giảm cân

Ngày 10 tháng 9 năm 2025, Novo Nordisk, hãng dược phẩm Đan Mạch nổi tiếng với các thuốc giảm cân và tiểu đường như Wegovy và Ozempic, tuyên bố cắt giảm 9.000 việc làm – tương đương 11,5% lực lượng lao động toàn cầu. Đây là động thái mạnh tay từ CEO mới Mike Doustdar, nhằm tái cấu trúc công ty để đối phó với sự cạnh tranh gay gắt từ đối thủ Mỹ Eli Lilly và hàng loạt thuốc copycat giá rẻ. Với khoản tiết kiệm dự kiến 8 tỷ DKK (khoảng 1,25 tỷ USD) mỗi năm, Novo hy vọng lấy lại đà tăng trưởng, nhưng động thái này cũng đi kèm lần cảnh báo lợi nhuận thứ ba trong năm, phản ánh những thách thức đang bủa vây gã khổng lồ từng thống trị thị trường béo phì.

Novo Nordisk, với hơn 78.400 nhân viên trên toàn cầu, đã trải qua giai đoạn tăng trưởng chóng mặt kể từ năm 2021, khi Wegovy trở thành thuốc giảm cân hiệu quả đầu tiên được FDA phê duyệt. Doanh số bùng nổ đã đẩy giá trị thị trường của hãng lên đỉnh 650 tỷ USD, biến Novo thành công ty giá trị nhất châu Âu. Tuy nhiên, sự mở rộng nhân sự nhanh chóng – tăng gấp đôi trong 5 năm – giờ đây trở thành gánh nặng. Các vụ sa thải sẽ đưa số lượng nhân viên về mức đầu năm 2024, tập trung vào việc loại bỏ các vị trí không thiết yếu, với 5.000 việc làm bị cắt ở quê nhà Đan Mạch.

CEO Mike Doustdar, người kế nhiệm Lars Fruergaard Jørgensen từ tháng trước, nhấn mạnh rằng đây là “quyết định khó khăn nhưng đúng đắn cho thành công dài hạn”. Ông cam kết tái đầu tư khoản tiết kiệm vào nghiên cứu phát triển, mở rộng sản xuất và cải thiện tiếp cận bệnh nhân toàn cầu. Tuy nhiên, chi phí một lần cho tái cấu trúc lên đến 9 tỷ DKK đã buộc Novo hạ dự báo tăng trưởng lợi nhuận hoạt động năm 2025 xuống 4-10%, từ mức 19-27% ban đầu. Cổ phiếu Novo đã tăng 3,3% sau thông báo, nhưng giá trị thị trường của hãng vẫn giảm gần 46% từ đầu năm, chỉ còn khoảng 181 tỷ USD – mức thấp nhất kể từ đỉnh cao năm ngoái.

Credit: Euronews.com

Sự sa sút của Novo không đến từ hư vô. Thị trường thuốc GLP-1 – dành cho béo phì và tiểu đường – từng là mỏ vàng, nhưng giờ đây bị xói mòn bởi sự cạnh tranh từ Eli Lilly với thuốc Mounjaro (Zepbound), được chứng minh hiệu quả hơn Wegovy trong các nghiên cứu lâm sàng. Mounjaro đã vượt Wegovy về số lượng đơn kê đơn hàng tuần tại Mỹ, trong khi các phiên bản copycat (compounded) giá rẻ, được sản xuất bởi các nhà thuốc Mỹ trong thời kỳ thiếu hụt, tiếp tục tràn lan dù FDA đã chính thức chấm dứt thực hành này. Jørgensen từng thừa nhận thị trường copycat có quy mô bằng doanh thu của Novo, nhưng với giá thấp hơn nhiều.

Novo đang đối mặt với “thị trường béo phì bị đánh giá thấp”, theo các nhà phân tích. Sự bùng nổ nhu cầu đã dẫn đến phức tạp tổ chức tăng vọt, và Novo phải điều chỉnh để trở nên “nhanh hơn, linh hoạt hơn”. Các mối đe dọa từ chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump – có thể áp 15% lên thuốc nhập khẩu nếu không chuyển sản xuất sang Mỹ càng làm tình hình thêm phần căng thẳng. Eli Lilly cũng tạm dừng đơn hàng Mounjaro tại Anh để tránh tích trữ, đồng thời tăng giá lên đến 170% từ tháng 9, phản ánh áp lực giá cả toàn cầu.

Vụ sa thải không chỉ là con số thống kê mà còn là câu chuyện về những con người đằng sau. Với 5.000 việc làm biến mất ở Đan Mạch – nơi Novo là trụ cột kinh tế – động thái này có thể gây chấn động địa phương. Các nhà phân tích như Simon Baker từ Redburn Atlantic nhận định rằng Novo đang chuyển từ “giai đoạn tăng trưởng nhanh” sang “thực tế tăng trưởng chậm hơn”. Sydbank’s Soren Lontoft Hansen gọi quy mô sa thải là “ngạc nhiên”, nhưng cần thiết để tái phân bổ nguồn lực vào R&D và sản xuất.

Novo vẫn lạc quan với các sáng kiến mới, như phiên bản viên nén của Wegovy và khám phá lợi ích sức khỏe thêm từ danh mục GLP-1. Hãng cam kết duy trì đầu tư vào mở rộng sản xuất để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, đặc biệt tại Mỹ – thị trường lớn nhất. Tuy nhiên, Bank of America dự đoán Novo có thể cảnh báo lợi nhuận lần thứ tư vào tháng 11, nghi ngờ khả năng đạt mục tiêu doanh số cao nhất.

Vụ cắt giảm việc làm của Novo Nordisk là hồi chuông cảnh tỉnh cho ngành dược phẩm, nơi sự bùng nổ công nghệ sinh học có thể dẫn đến sụp đổ nhanh chóng nếu không kiểm soát. Từ một “ngôi sao châu Âu” với giá trị thị trường khổng lồ, Novo giờ phải đối mặt với thực tế: Thị trường béo phì không chỉ là khoa học mà còn là hành vi người tiêu dùng, với sự cạnh tranh từ copycat và đối thủ như Eli Lilly làm lung lay vị thế. Michael Novod từ Nordea Bank nhận xét rằng đây là “động thái đầu tiên của CEO mới để đơn giản hóa cấu trúc và hướng nguồn lực vào tăng trưởng”.

Đối với người tiêu dùng Việt Nam, nơi thuốc giảm cân và tiểu đường như Ozempic đang ngày càng phổ biến qua kênh nhập khẩu, sự thay đổi của Novo có thể ảnh hưởng đến giá cả và tiếp cận. Novo vẫn là ông lớn, nhưng cuộc chiến này nhắc nhở rằng ngay cả những gã khổng lồ cũng phải thích nghi để tồn tại. Với cam kết tái đầu tư vào đổi mới, Novo Nordisk có cơ hội lấy lại vương miện, nhưng hành trình phía trước sẽ đầy thử thách. Trong một ngành công nghiệp nơi sức khỏe gặp gỡ lợi nhuận, quyết định cắt giảm hôm nay có thể là chìa khóa cho sự phục hưng mai sau.