Giá tiêu dùng Mỹ tăng vượt dự báo trong tháng 8: Áp lực lạm phát và kỳ vọng cắt giảm lãi suất

Vào ngày 11 tháng 9 năm 2025, Bộ Lao động Mỹ công bố Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI) tăng 0,4% trong tháng 8, cao hơn mức 0,2% của tháng 7 và vượt dự báo 0,3% của các nhà kinh tế do Reuters khảo sát. Trong 12 tháng tính đến tháng 8, CPI tăng 2,9%, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 1, đánh dấu sự gia tăng lạm phát giữa bối cảnh thị trường lao động suy yếu và lo ngại về stagflation. Tuy nhiên, dữ liệu này được cho là không đủ để ngăn Cục Dự trữ Liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất trong cuộc họp chính sách vào tuần tới, với dự đoán giảm 0,25 điểm phần trăm đã được thị trường định giá hoàn toàn.

Báo cáo từ Cục Thống kê Lao động (BLS) cho thấy lạm phát đang tăng tốc, một phần do tác động từ các chính sách thuế quan rộng rãi của Tổng thống Donald Trump. Mặc dù hiệu ứng từ thuế quan đã xuất hiện dần, các doanh nghiệp hiện đã cạn kiệt nguồn hàng nhập khẩu trước thuế, dẫn đến áp lực tăng giá trong tương lai gần. Các cuộc khảo sát doanh nghiệp gần đây liên tục cảnh báo về khả năng tăng giá, với chi phí nguyên liệu và sản phẩm nhập khẩu bắt đầu chuyển sang người tiêu dùng.

Stephen Stanley, nhà kinh tế trưởng tại Santander U.S. Capital Markets, nhấn mạnh: “Bằng chứng cho thấy lạm phát liên quan đến thuế quan sắp bùng phát là rất rõ ràng, dù có thể mất vài tháng để tác động đầy đủ”. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi kết hợp với dữ liệu thị trường lao động yếu kém, làm dấy lên lo ngại về stagflation – tình trạng lạm phát cao đi đôi với tăng trưởng kinh tế chậm và thất nghiệp gia tăng.

Credit: The Business Times

Loại trừ các thành phần biến động như thực phẩm và năng lượng, chỉ số CPI lõi (core CPI) tăng 0,3% trong tháng 8, tương tự mức tăng của tháng 7. Trong 12 tháng qua, CPI lõi đạt 3,1%, duy trì mức ổn định so với tháng trước nhưng vẫn cao hơn mục tiêu lạm phát 2% của Fed. Dựa trên dữ liệu CPI, các nhà kinh tế ước tính chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân lõi (core PCE), một thước đo lạm phát quan trọng của Fed, tăng 0,3% trong tháng 8, dẫn đến mức tăng hàng năm 3,1%, cao hơn mức 2,9% của tháng 7.

Các chính sách thuế quan của Trump, bao gồm tăng thuế nhập khẩu từ Trung Quốc lên 20%, áp thuế 25% đối với hàng hóa từ Canada và Mexico, và thuế bổ sung đối với thép và nhôm, đã bắt đầu ảnh hưởng đến giá tiêu dùng. Dù một số doanh nghiệp tạm thời hấp thụ chi phí hoặc sử dụng hàng tồn kho trước thuế, các khảo sát cho thấy họ đang chuẩn bị chuyển chi phí này sang người tiêu dùng. Các mặt hàng như đồ nội thất, thiết bị gia dụng và quần áo đã ghi nhận mức tăng giá đáng kể trong những tháng gần đây, với dự báo lạm phát sẽ tiếp tục tăng trong nửa cuối năm 2025.

Tuy nhiên, một số yếu tố đã kìm hãm lạm phát trong ngắn hạn. Giá năng lượng giảm 1,1% trong tháng 8, với giá xăng giảm 2,2%, góp phần làm dịu áp lực giá cả. Giá thực phẩm giữ nguyên, với giá thực phẩm tại nhà giảm nhẹ 0,1% do giá trứng giảm 3,9%, dù bị bù đắp bởi giá thịt bò tăng 1,5% và sữa tăng 1,9%. Những biến động này phản ánh tác động phức tạp của các yếu tố kinh tế, từ thời tiết đến chuỗi cung ứng, kết hợp với chính sách thuế quan.

Dù lạm phát tăng mạnh hơn dự kiến, các nhà phân tích vẫn tin rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong cuộc họp ngày 17-18 tháng 9, do lo ngại về thị trường lao động suy yếu. Fed đã tạm dừng chu kỳ nới lỏng chính sách từ tháng 1 năm 2025, khi các rủi ro lạm phát từ thuế quan trở nên rõ rệt. Lãi suất chuẩn hiện được duy trì trong khoảng 4,25%-4,5%, sau khi giảm 100 điểm cơ bản kể từ tháng 9 năm 2024. Dữ liệu gần đây cho thấy số đơn xin trợ cấp thất nghiệp giảm nhẹ xuống 224.000 trong tuần đầu tháng 8, nhưng các báo cáo việc làm yếu hơn dự kiến đã làm tăng khả năng Fed ưu tiên hỗ trợ thị trường lao động thay vì tập trung hoàn toàn vào kiềm chế lạm phát.

Các thị trường tài chính phản ứng tích cực với dữ liệu CPI, với chỉ số S&P 500 tăng nhẹ nhờ kỳ vọng về cắt giảm lãi suất. Tuy nhiên, đồng USD tăng giá so với rổ tiền tệ, và lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ cũng tăng, phản ánh lo ngại về lạm phát dài hạn. Một số nhà kinh tế cảnh báo rằng nếu lạm phát tiếp tục tăng do thuế quan, Fed có thể phải trì hoãn thêm các đợt cắt giảm lãi suất, đặc biệt nếu dữ liệu việc làm tiếp tục xấu đi.

Dù báo cáo CPI tập trung vào Mỹ, tác động của lạm phát và thuế quan có ý nghĩa toàn cầu, bao gồm cả Việt Nam. Là một quốc gia xuất khẩu lớn sang Mỹ, Việt Nam có thể đối mặt với chi phí cao hơn nếu thuế quan mở rộng, đặc biệt đối với các mặt hàng như dệt may, điện tử và đồ nội thất. Điều này có thể làm tăng giá hàng hóa tại Mỹ, ảnh hưởng đến sức mua và nhu cầu đối với sản phẩm Việt Nam. Ngược lại, các doanh nghiệp Việt Nam cũng phải điều chỉnh chiến lược để đối phó với chi phí nhập khẩu tăng, đặc biệt là nguyên liệu thô từ các quốc gia bị áp thuế.

Đối với người tiêu dùng Việt Nam, lạm phát tại Mỹ có thể gián tiếp đẩy giá hàng hóa nhập khẩu, từ điện thoại thông minh đến ô tô, do chi phí sản xuất toàn cầu tăng. Đồng thời, các chính sách thương mại của Mỹ có thể thúc đẩy Việt Nam tìm kiếm thị trường mới, như châu Âu hoặc ASEAN, để giảm phụ thuộc vào Mỹ. Đối với các nhà đầu tư Việt Nam, biến động trong chính sách lãi suất của Fed có thể ảnh hưởng đến dòng vốn quốc tế, đòi hỏi sự thận trọng trong các quyết định tài chính.

Sự gia tăng CPI trong tháng 8 năm 2025 là lời cảnh báo về áp lực lạm phát đang gia tăng, chủ yếu do tác động của thuế quan và sự suy yếu của thị trường lao động. Dù Fed có thể cắt giảm lãi suất trong ngắn hạn để hỗ trợ nền kinh tế, triển vọng dài hạn vẫn bất định khi thuế quan tiếp tục đẩy giá cả. Đối với Việt Nam, báo cáo này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và chuẩn bị cho những biến động kinh tế toàn cầu.