Khi đồng hồ đếm ngược chỉ còn chưa đầy ba tuần đến ngày 14 tháng 10 năm 2025 – thời điểm Windows 10 chính thức kết thúc hỗ trợ – Microsoft đang phải đối mặt với một quyết định then chốt: mở rộng vòng tay bảo mật mà không kèm theo “món quà” bất ngờ. Dưới sức ép từ các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng châu Âu, gã khổng lồ phần mềm đã nhượng bộ, mang đến cập nhật bảo mật mở rộng (ESU) hoàn toàn miễn phí cho người dùng cá nhân ở Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA), mà không yêu cầu kích hoạt Windows Backup hay bất kỳ ràng buộc nào khác. Đây không chỉ là một chiến thắng nhỏ cho người tiêu dùng; nó là minh chứng cho sức mạnh của quy định và tiếng nói cộng đồng trong việc định hình tương lai công nghệ, nơi quyền riêng tư và lựa chọn không bị đánh đổi bằng an ninh mạng.
Theo The Verge và Windows Central, thay đổi này xuất phát từ chiến dịch vận động của nhóm Euroconsumers – một liên minh các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng châu Âu. Trước đây, Microsoft dự định yêu cầu tất cả người dùng kích hoạt Windows Backup để nhận ESU miễn phí, một tính năng sử dụng OneDrive để sao lưu tài liệu và cài đặt, có thể đẩy người dùng vượt quá giới hạn lưu trữ miễn phí 5GB, dẫn đến việc phải mua thêm dung lượng – một “cái bẫy” tinh vi mang lại lợi ích tài chính cho công ty. Tuy nhiên, Euroconsumers đã chỉ ra rằng điều này vi phạm tinh thần của Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), vốn nhằm ngăn chặn các hành vi lạm dụng vị thế thống trị của các ông lớn công nghệ. Nhóm đã gửi thư yêu cầu Microsoft cung cấp lựa chọn thực sự miễn phí, không kèm theo sao lưu cài đặt, ứng dụng, chứng chỉ hoặc sử dụng Microsoft Rewards.
Credit: Windows Central
Kết quả là một bức thư từ Microsoft gửi Euroconsumers, được công bố tuần này, xác nhận: “Chúng tôi rất vui mừng khi biết Microsoft sẽ cung cấp lựa chọn Cập nhật Bảo mật Mở rộng (ESU) không mất phí cho người dùng cá nhân Windows 10 trong Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA). Chúng tôi cũng hài lòng vì lựa chọn này sẽ không yêu cầu người dùng sao lưu cài đặt, ứng dụng hoặc chứng chỉ, hoặc sử dụng Microsoft Rewards.” Một phát ngôn viên giấu tên của Microsoft xác nhận với Windows Central: “Trong Khu vực Kinh tế Châu Âu, chúng tôi đang cập nhật quy trình đăng ký để đảm bảo phù hợp với kỳ vọng địa phương và mang lại trải nghiệm an toàn, đơn giản. Mục tiêu của chúng tôi là hỗ trợ khách hàng và cung cấp các lựa chọn khi họ chuyển sang Windows 11, với quyền truy cập không gián đoạn vào các cập nhật bảo mật quan trọng”. Người dùng EEA vẫn cần chọn tham gia ESU, nhưng không còn phải đăng nhập tài khoản Microsoft hay đồng bộ cài đặt lên đám mây – một bước tiến lớn hướng tới sự tự do hơn.
ESU này sẽ kéo dài đến ngày 13 tháng 10 năm 2026, cung cấp các bản vá bảo mật quan trọng để bảo vệ thiết bị khỏi lỗ hổng, dù Windows 10 không còn nhận cập nhật tính năng. Đối với doanh nghiệp, Microsoft vẫn cho phép mua thêm hai năm nữa (tổng cộng ba năm), nhưng với người dùng cá nhân, giới hạn một năm là điểm gây tranh cãi. Euroconsumers đang tiếp tục vận động để Microsoft mở rộng thời gian này, lập luận rằng việc để hàng triệu thiết bị “phơi nhiễm rủi ro” sau năm 2026 là không chấp nhận được, đặc biệt khi hàng trăm triệu PC Windows 10 vẫn đang hoạt động trên toàn cầu.
Tuy nhiên, sự nhượng bộ này chỉ áp dụng cho EEA – bao gồm 30 quốc gia châu Âu như Đức, Pháp, Ý và các nước Bắc Âu – và không lan tỏa toàn cầu. Ở các khu vực khác, bao gồm Mỹ và châu Á, người dùng vẫn phải chọn một trong ba lựa chọn: kích hoạt Windows Backup (với rủi ro OneDrive), trả 30 USD cho một năm, hoặc đổi 1.000 điểm Microsoft Rewards. Điều này tạo ra sự phân hóa rõ rệt: Trong khi người dùng châu Âu được “tha thứ” cho sự chậm trễ nâng cấp, những người khác có thể cảm thấy bị ép buộc vào hệ sinh thái Microsoft sâu hơn, hoặc phải đầu tư vào Windows 11 – hệ điều hành đòi hỏi phần cứng mới hơn và không phải ai cũng sẵn sàng.
Sự việc này không chỉ là về một bản cập nhật; nó phản ánh cuộc chiến lớn hơn giữa các tập đoàn công nghệ và quyền lợi người dùng. Đạo luật DMA của EU, với những quy định nghiêm ngặt về cạnh tranh và bảo mật dữ liệu, đang buộc Microsoft phải chơi theo luật chơi công bằng hơn – một mô hình có thể lan tỏa toàn cầu nếu các khu vực khác học hỏi. Nó cũng nhắc nhở chúng ta về rủi ro của việc phụ thuộc vào một hệ điều hành: Windows 10, dù lỗi thời, vẫn là lựa chọn quen thuộc cho hàng triệu người vì lý do tương thích phần mềm, chi phí nâng cấp hoặc đơn giản là sự thoải mái. Việc Microsoft ban đầu gắn ESU với OneDrive không chỉ là chiến lược kinh doanh mà còn là nỗ lực kéo người dùng vào đám mây, nơi dữ liệu trở thành “vàng” cho quảng cáo và AI. Nhưng chiến thắng của Euroconsumers chứng minh rằng, tiếng nói người tiêu dùng có thể thay đổi cả một hệ thống.
Cuối cùng, khi ngày kết thúc hỗ trợ đến gần, đây là lời kêu gọi hành động: Hãy kiểm tra thiết bị của bạn, cân nhắc nâng cấp lên Windows 11 nếu có thể, hoặc khám phá các lựa chọn thay thế như Linux. Với sự thay đổi ở châu Âu, Microsoft không chỉ đang sửa chữa một sai lầm mà còn mở ra hy vọng cho một tương lai công nghệ nơi an ninh không phải là đặc quyền, mà là quyền lợi cơ bản. Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, nơi một lỗ hổng có thể thay đổi mọi thứ, việc bảo vệ không chỉ là cập nhật – đó là cam kết với sự an toàn chung của tất cả chúng ta.