Cháy rừng và sức khỏe tâm lý: Cộng đồng là liều thuốc đầu tiên

Khi ánh bình minh còn chưa ló dạng, bà Vivianne Parker, 66 tuổi, sống tại Altadena, California, nhận được thông báo khẩn cấp phải di tản ngay lập tức. Lửa từ vụ cháy rừng Eaton Canyon đang tiến sát nhà bà, buộc bà phải rời đi trong bóng tối đầy khói mù. Với vài vật dụng cần thiết trong tay, bà bắt đầu đi bộ 3 dặm để đến Trung tâm Hội nghị Pasadena – nơi được chỉ định làm trung tâm di tản. Trên đường đi, bà gặp thêm hai người hàng xóm và may mắn được một người lái xe đưa đến nơi an toàn.

Tại trung tâm di tản, bà cùng hàng trăm người khác được hỗ trợ từ những vật dụng cơ bản như giường nằm, thức ăn, đến sự hiện diện của các tổ chức hỗ trợ khẩn cấp như FEMA. “Chúng tôi nhận được sự hỗ trợ ngay từ đầu”, bà Parker chia sẻ, đôi mắt ánh lên sự cảm kích.

Ảnh: Internet

Kết nối là liều thuốc an ủi đầu tiên

Trong những ngày đầu tại trung tâm di tản, nhiều người tìm kiếm sự an ủi và cảm giác an toàn. Theo bà Elizabeth Hamilton, Giám đốc sức khỏe tâm lý tại Kaiser Permanente Southern California, kết nối với những người xung quanh là chìa khóa để giảm bớt căng thẳng. Đây là một phần trong cách tiếp cận được gọi là sơ cứu tâm lý – giúp người dân vượt qua cảm giác hoảng loạn ban đầu, đồng thời khuyến khích họ tái kết nối với gia đình, bạn bè và cộng đồng.

Theo tiến sĩ Vincent Agyapong, chuyên gia tâm thần học từ Đại học Dalhousie, Canada, “Sự hỗ trợ từ cộng đồng là yếu tố quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe tâm lý sau thảm họa”.

Hành động của cộng đồng Los Angeles

Khi các vụ cháy rừng tiếp tục hoành hành, cộng đồng Los Angeles đã nhanh chóng chung tay hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng:

• Các nhà hàng cung cấp bữa ăn miễn phí.
• Khách sạn và dịch vụ cho thuê giảm giá hoặc miễn phí chỗ ở.
• Điểm quyên góp nhanh chóng nhận đủ đồ chỉ sau vài ngày.
• Các nơi trú ẩn động vật hỗ trợ sơ tán thú cưng và gia súc.
• Các buổi hòa nhạc gây quỹ với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng.

Theo Sở Lâm nghiệp và Phòng cháy California, tính đến ngày 22/1, đám cháy Eaton đã được kiểm soát 91%, nhưng hơn 40.000 mẫu đất và 15.700 công trình đã bị phá hủy.

Tăng cường nghiên cứu về ảnh hưởng sức khỏe tâm lý

Năm 2024, hơn 61.000 vụ cháy rừng đã thiêu rụi 8,8 tỷ mẫu đất tại Mỹ, theo Trung tâm Thông tin Môi trường Quốc gia Hoa Kỳ.

Nghiên cứu từ Đại học Stanford cho thấy, 53% người dân cảm thấy sức khỏe tâm lý của họ bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan như cháy rừng.

Ngoài ra, nghiên cứu về vụ cháy Fort McMurray tại Canada năm 2016 cho thấy, những người không nhận được hỗ trợ từ cộng đồng có nguy cơ gặp vấn đề tâm lý cao hơn sau thảm họa, ngay cả sau 5 năm.

Ảnh: AP Photo/Ethan Swope

Đối diện cảm xúc và tìm lại cân bằng

Theo bà Dawn Gillam, lãnh đạo dịch vụ sức khỏe tâm lý tại Kaiser Permanente Southern California, trong những ngày đầu sau di tản, người dân chủ yếu quan tâm đến các nhu cầu thiết yếu như thức ăn, nơi ở và sự chăm sóc cho vật nuôi. Nhưng chỉ sau vài ngày, họ bắt đầu muốn nói chuyện về cảm xúc của mình.

Một số người cảm thấy hối tiếc vì không mang theo những vật dụng quan trọng khi di tản. Một số khác cảm thấy tội lỗi vì nhà mình được an toàn, trong khi hàng xóm bị thiệt hại.

“Cần tôn trọng mọi cảm xúc – từ buồn bã, giận dữ đến cảm giác tê liệt”, tiến sĩ Jeffrey Katzman, chuyên gia tâm lý, chia sẻ. Nhưng ông cũng nhấn mạnh rằng điều quan trọng là không để bản thân mắc kẹt trong cảm giác đó.

Việc nhanh chóng lên kế hoạch về nơi ở, công việc và tái thiết cuộc sống giúp mọi người lấy lại hy vọng và ý nghĩa.

Theo bà Jennifer Gray Thompson, CEO của tổ chức After the Fire USA, điều quan trọng nhất để phục hồi sau thảm họa là xây dựng và duy trì kết nối cộng đồng. “Cộng đồng không chỉ giúp đỡ bạn ngay sau thảm họa, mà còn là nền tảng để bạn vượt qua khó khăn lâu dài”, bà nói. Bà cũng nhấn mạnh rằng việc giúp đỡ người khác trong hoàn cảnh tương tự có thể mang lại sự chữa lành cho chính bản thân.

Dù cuộc sống sau thảm họa không bao giờ giống như trước, những người bị ảnh hưởng có thể tìm lại hạnh phúc và cân bằng. Sự hỗ trợ từ cộng đồng, sự thấu hiểu từ những người xung quanh, và các liệu pháp tâm lý đúng đắn sẽ giúp họ vượt qua thử thách và hướng tới một tương lai tươi sáng hơn.