Liệu Xiaomi, Oppo, Vivo và OnePlus sắp trở thành “nạn nhân” tiếp theo trong cuộc chiến thương mại Mỹ–Trung?

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang, vấn đề bảo hộ công nghệ ngày càng nhạy cảm. Nhiều nguồn tin gần đây cho rằng các thương hiệu Android hàng đầu như Xiaomi, Oppo, Vivo và OnePlus đang âm thầm chuẩn bị cho tình huống tương tự như Huawei, khi có thể bị Mỹ áp đặt lệnh cấm phần mềm hoặc phần cứng — nhằm bảo vệ an ninh quốc gia. Thông tin này không chỉ khiến giới công nghệ giật mình mà còn mở ra cuộc đua mới đầy toan tính giữa các ông lớn trong ngành di động.

Ảnh: Internet 

Dấu hiệu lo sợ tái diễn kịch bản cấm đoán

Nếu nhớ lại, Huawei đã từng trở thành tâm điểm vào năm 2019 khi bị đưa vào danh sách “Entity List” của Mỹ. Theo đó, Google bị cấm cung cấp dịch vụ GMS (Google Mobile Services), và các công ty như Qualcomm, Intel hay Broadcom cũng không thể cấp chip cho Huawei. Kết quả là Huawei mất sạch hệ sinh thái Android quốc tế và buộc phải phát triển HarmonyOS — dù đã đạt điểm cao về công nghệ nhưng vẫn gãy chân tại thị trường bên ngoài Trung Quốc.

Theo PhoneArena, hiện các thương hiệu như Xiaomi, Oppo, Vivo và OnePlus đang xem xét xây dựng phiên bản Android không phụ thuộc GMS. Đây có thể là phiên bản Android chỉ sử dụng mã nguồn mở (AOSP) hoặc phiên bản Android nội địa của Trung Quốc, thậm chí sử dụng kết hợp với HyperOS 3 (trong trường hợp của Xiaomi) như một phương án dự phòng nếu bị phong tỏa tương tự Huawei.

Hỗ trợ lẫn nhau hay riêng lẻ đứng vững?

Có tin đồn rằng những hãng trên có thể tham gia cùng nhau, hoặc thậm chí hợp tác với chính Huawei, để tạo một hệ sinh thái Android mang tính độc lập toàn cầu. Tuy nhiên, thông tin chi tiết vẫn còn rất ít và chủ yếu là phỏng đoán. Vấn đề quan trọng cần làm rõ là liệu họ dự định:

• Tương thích với ứng dụng Android hiện tại, nhằm duy trì trải nghiệm người dùng toàn cầu;
• Hay sẽ theo hướng như HarmonyOS NEXT của Huawei — một hệ thống đóng, tách rời khỏi Android và không hỗ trợ ứng dụng AOSP. 

Tác động tiềm tàng lên cả ngành và người dùng

Nếu một trong những hãng lớn nhất toàn cầu như Xiaomi, Oppo, Vivo hay OnePlus chạy theo hướng này, hệ quả sẽ lan tỏa mạnh:

1. Đặt dấu chấm hết cho Android truyền thống? Nếu không còn GMS, các thiết bị này sẽ thiếu Play Store, Gmail, Maps – gây hạn chế trải nghiệm người dùng toàn cầu.
2. Thúc đẩy nền tảng nội địa: Xiaomi với HyperOS, Oppo/Vivo có thể phát triển nền tảng riêng, hỗ trợ các ứng dụng Trung Quốc nhưng không dễ mở rộng thị trường quốc tế.
3. Giáng đòn vào Google khi thời điểm DOJ đang điều tra chống độc quyền ngành di động, để làm suy yếu vị thế độc tôn của hệ sinh thái Android. 

Lựa chọn nào cho người dùng và ngành di động?

• Người dùng toàn cầu: sẽ phải cân nhắc kỹ khi mua máy – vì một thiết bị không hỗ trợ GMS sẽ khó dùng ở phương Tây hoặc các quốc gia ngoài Trung Quốc.
• Các nhà phát triển ứng dụng: sẽ phải đối mặt với nhiều hệ sinh thái hơn, ảnh hưởng đến đầu tư và hỗ trợ kỹ thuật.
• Ngành công nghiệp di động: nếu phân cực thành hai hệ sinh thái, cạnh tranh có thể bùng nổ, nhưng đổi lại là trải nghiệm người dùng bị phân mảnh.

Làm gì khi Huawei một lần nữa trở thành hình mẫu?

Huawei đã phải đối diện với các lệnh cấm khắc nghiệt, và dù đang đẩy mạnh R&D (đặc biệt là HarmonyOS), hãng vẫn bị hạn chế truy cập thị trường Mỹ và phương Tây. Nếu Xiaomi và các hãng khác xây dựng hệ thống Android độc lập, họ đang đi theo con đường “hy sinh lợi nhuận quốc tế để lấy lợi thế nội địa”, hoặc ngược lại là chọn “có GMS vẫn phải sống chung với rủi ro bị cấm”.

Cuộc đua không lối thoát?

Sự thay đổi trong chính sách công nghệ Mỹ – Trung buộc các thương hiệu Android cần linh hoạt hơn bao giờ hết. Dù đây chẳng phải một bước tiến đột phá trên mặt công nghệ, nhưng là biểu hiện rõ rệt của tầm vóc chiến lược: ai kiểm soát hệ sinh thái phần mềm, người đó nắm quyền định hình thị trường toàn cầu.

Với Xiaomi, Oppo, Vivo và OnePlus, hiện không còn là câu hỏi “nếu” mà là “khi nào”. Chuẩn bị sớm cho tình huống tệ nhất có thể giúp họ tồn tại – nhưng cũng khiến thị trường smartphone trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Đó là lúc người dùng, nhà đầu tư và các công ty công nghệ phải theo dõi sát sao: những bước đi này liệu là “thân AI”, hay “phá vỡ Android toàn cầu”?