Theo các tài liệu được tiết lộ và xác nhận từ giới chức phương Tây, chính phủ Nga đang lên kế hoạch chuyển giao quyền kiểm soát một công ty chế biến thực phẩm thuộc sở hữu của Mỹ để phục vụ nhu cầu hậu cần cho quân đội Nga trong bối cảnh chiến sự tại Ukraine tiếp tục leo thang.

Cụ thể, công ty này – vốn từng thuộc sở hữu của tập đoàn thực phẩm đa quốc gia Cargill Inc. (Mỹ) – đã bị chính quyền Nga tịch thu vào tháng 7/2023, sau khi Moscow ban hành sắc lệnh cho phép quốc hữu hóa tài sản của các công ty “không thân thiện” rút khỏi thị trường Nga. Cargill là một trong những tên tuổi đầu tiên chịu ảnh hưởng bởi quyết định này.

Theo một bản ghi nhớ nội bộ do Reuters tiếp cận, cơ quan giám sát tài sản quốc gia Nga Rosimushchestvo đã chỉ đạo chuyển công ty bị tịch thu sang quyền quản lý của Bộ Quốc phòng, với mục tiêu “bảo đảm an ninh lương thực cho lực lượng vũ trang trong tình huống xung đột kéo dài.”

Công ty Mỹ trở thành mắt xích trong chuỗi cung ứng quân sự Nga

Công ty bị tịch thu chuyên chế biến và đóng gói các sản phẩm ngũ cốc, bột mì và đồ ăn nhanh, vốn từng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng thực phẩm dân sự. Nay, các dây chuyền sản xuất này sẽ được điều chỉnh lại để ưu tiên sản xuất lương thực đóng hộp, khẩu phần ăn MRE và nguyên liệu cơ bản cho quân đội.

Dự thảo văn bản cũng cho thấy công ty sẽ hoạt động dưới sự giám sát trực tiếp của một cơ quan quân sự phụ trách hậu cần, thay vì Bộ Nông nghiệp như trước đây. Động thái này dường như nhằm mục tiêu tối ưu hóa nguồn lực nội địa giữa lúc các lệnh trừng phạt quốc tế đang siết chặt kinh tế Nga.

Ảnh: Reuters

Phản ứng từ Mỹ và lo ngại quốc tế

Một phát ngôn viên của Cargill từ chối bình luận chi tiết về thông tin trên, nhưng nhấn mạnh rằng công ty đã rút khỏi hầu hết hoạt động kinh doanh tại Nga sau cuộc xâm lược Ukraine vào năm 2022, đồng thời đang theo sát những diễn biến liên quan đến tài sản bị tịch thu.

Chính phủ Mỹ chưa có phản ứng chính thức về tài liệu vừa bị rò rỉ. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý quốc tế cảnh báo rằng việc sử dụng tài sản của doanh nghiệp nước ngoài cho mục đích quân sự có thể làm trầm trọng thêm căng thẳng địa chính trị và mở ra các vụ kiện quốc tế về bồi thường tài sản.

Một quan chức phương Tây giấu tên nhận định: “Đây là bước đi nguy hiểm. Nga đang phá vỡ ranh giới giữa kinh tế tư nhân và mục đích quân sự, điều sẽ khiến các doanh nghiệp phương Tây càng dè chừng khi cân nhắc đầu tư vào các thị trường rủi ro.”

Chiến lược mới trong chiến tranh hiện đại

Trong bối cảnh Nga tiếp tục đối đầu với NATO và Ukraine trên nhiều mặt trận, việc huy động các nguồn lực dân sự phục vụ chiến tranh không còn là điều mới mẻ. Tuy nhiên, việc quốc hữu hóa tài sản nước ngoài để phục vụ mục đích quân sự là hành động táo bạo, và có thể tạo tiền lệ nguy hiểm trong bối cảnh toàn cầu hóa đang bị thách thức.

Bản ghi nhớ cho thấy chính phủ Nga “ưu tiên sự chủ động và độc lập trong chuỗi hậu cần quân sự nội địa.” Động thái này được coi là phản ứng chiến lược trước các biện pháp trừng phạt và lệnh cấm vận từ phương Tây.

Vụ việc cho thấy một bước chuyển cứng rắn trong chính sách kinh tế của Nga giữa thời chiến, khi các tài sản vốn là biểu tượng cho sự đầu tư nước ngoài giờ đây lại trở thành nguồn lực cho quân đội. Trong khi đó, các doanh nghiệp quốc tế – đặc biệt là từ Mỹ và EU – đang phải đánh giá lại toàn bộ chiến lược đầu tư tại những quốc gia có môi trường pháp lý không ổn định.