Nguy cơ bệnh tim mạch tăng sớm đến 28 năm ở người mắc bệnh tiểu đường và bệnh thận

Một nghiên cứu mới báo cáo rằng người mắc bệnh thận mạn tính có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn tám năm so với những người không mắc bệnh này. Các nhà nghiên cứu cho biết thêm, những người mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn khoảng một thập kỷ so với người không mắc bệnh. Người mắc cả hai bệnh này có thể đối mặt với nguy cơ cao hơn tới 28 năm so với người không mắc bệnh.

Ảnh: Pexels

Bệnh tiểu đường và bệnh thận làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch

Những người mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ mắc bệnh tim mạch sớm hơn so với những người không mắc bệnh này. Điều này cũng đúng với những người mắc bệnh thận mạn tính. Tuy nhiên, đối với những người mắc cả hai bệnh, nguy cơ có thể cao hơn rất nhiều, theo nghiên cứu mới được công bố vào ngày 16–18 tháng 11 tại Hội nghị Khoa học của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ năm 2024 tại Chicago.

Nghiên cứu này chưa được phản biện hoặc công bố trên tạp chí khoa học, nhưng các nhà nghiên cứu cho biết báo cáo của họ cung cấp thông tin quý giá.

Vaishnavi Krishnan, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu tại Đại học Northwestern ở Chicago, đồng thời là sinh viên y khoa tại Đại học Y khoa Boston, cho biết trong một tuyên bố:
“Phát hiện của chúng tôi giúp giải thích sự kết hợp các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến nguy cơ bệnh tim mạch cao và độ tuổi mà chúng ảnh hưởng đến nguy cơ đó”.

Ví dụ, nếu ai đó có mức huyết áp, đường huyết cao nhẹ hoặc chức năng thận suy giảm nhưng chưa mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường hoặc bệnh thận mạn tính, nguy cơ của họ có thể không được nhận diện. Việc hiểu cách độ tuổi tương tác với các mức độ yếu tố nguy cơ là rất quan trọng để tối ưu hóa sức khỏe tim mạch, thận và chuyển hóa”.

Tuổi tác và nguy cơ bệnh tim mạch

Vào tháng 10 năm 2023, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã xác định một tình trạng mới gọi là hội chứng tim thận chuyển hóa (CKM). Hội chứng CKM làm nổi bật mối liên hệ giữa bệnh tim mạch, bệnh thận, béo phì và tiểu đường. Các yếu tố nguy cơ của nó có bốn giai đoạn.

Vào tháng 5 năm 2024, các chuyên gia báo cáo rằng 90% người lớn ở Hoa Kỳ có thể mắc hội chứng CKM.

Trong nghiên cứu mới được trình bày tuần này, các nhà nghiên cứu cho biết phụ nữ mắc hội chứng CKM có thể phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tim mạch sớm vào tuổi 68, trong khi ở nam giới, nguy cơ này xuất hiện vào tuổi 63.

Các nhà nghiên cứu cho biết đối với phụ nữ mắc bệnh tiểu đường type 2, nguy cơ mắc bệnh tim mạch 10 năm đã tăng lên vào tuổi 59. Đối với nam giới, nguy cơ này xuất hiện vào tuổi 52. Đây là sớm hơn 9 năm đối với phụ nữ và 11 năm đối với nam giới so với những người không mắc bệnh.

Nghiên cứu cũng báo cáo rằng đối với phụ nữ mắc bệnh thận mạn tính giai đoạn 3, nguy cơ mắc bệnh tim mạch đã tăng lên vào tuổi 60, trong khi nam giới là 55. Cả hai đều sớm hơn 8 năm so với những người không mắc bệnh.

Đối với những người mắc cả bệnh tiểu đường type 2 và bệnh thận mạn tính, các nhà nghiên cứu cho biết nguy cơ mắc bệnh tim mạch 10 năm đối với phụ nữ đã tăng lên vào tuổi 42, trong khi đối với nam giới là 35. Điều này sớm hơn 26 năm đối với phụ nữ và 28 năm đối với nam giới so với những người không mắc hội chứng CKM.

Ảnh: Pexels

Những phát hiện đáng ngạc nhiên

Các chuyên gia cho rằng những phát hiện này rất đáng ngạc nhiên.
“Thật bất ngờ khi thấy một tác động lớn như vậy đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống khi bệnh phát triển sớm gần ba thập kỷ (28 năm). Điều này thật sự khiến người ta phải ngỡ ngàng”, Jayne Morgan, bác sĩ tim mạch và phó giám đốc các vấn đề y tế của Hello Heart, nói với Healthline.

“Ngay cả những bác sĩ tinh tế nhất cũng có thể sẽ bất ngờ với dự đoán nghiêm túc rằng sự tồn tại đồng thời của hai vấn đề này làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim sớm và đột quỵ”, Richard Wright, bác sĩ tim mạch tại Trung tâm Y tế Providence Saint John’s ở Santa Monica, California, cho biết thêm.

Nghiên cứu mới là nghiên cứu mô phỏng

Cần lưu ý rằng nghiên cứu này là một nghiên cứu mô phỏng chứ không phải sử dụng dữ liệu từ hồ sơ y tế của bệnh nhân.
Đối với nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu từ Khảo sát Kiểm Tra Dinh Dưỡng Quốc Gia 2011-2020. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng thông tin này để tạo ra các hồ sơ nguy cơ mô phỏng cho nam và nữ mắc bệnh thận mạn tính và/hoặc tiểu đường type 2 ở độ tuổi từ 30 đến 79.

Họ sau đó sử dụng công cụ PREVENT của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ để cố gắng xác định độ tuổi nào một người có hồ sơ nguy cơ này có thể có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn.

Các chuyên gia cho rằng nghiên cứu mô phỏng này có giá trị của nó.
“Phân tích thú vị và kích thích tư duy này chỉ là một mô phỏng và không dựa trên dữ liệu lâm sàng thực tế, nhưng dù sao, nó cũng chỉ ra rõ ràng ‘nguy cơ cộng dồn’ mà các bệnh này có thể mang lại trong việc dự đoán các sự kiện tim mạch trong tương lai”, Richard Wright nói với Healthline.

“Dù không vững vàng về mặt khoa học như một nghiên cứu quần thể thực tế, nhưng đánh giá hiện tại dựa trên khoa học hợp lý và không nên bị bỏ qua”, ông nói thêm.

Cách tiểu đường và bệnh thận ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch

Bệnh tim mạch (CVD) là thuật ngữ chung chỉ các bệnh về tim, nhồi máu cơ tim và đột quỵ, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

• Xơ vữa động mạch: Là tình trạng mảng bám tích tụ trong thành động mạch, khiến động mạch bị thu hẹp và làm máu khó lưu thông, có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
• Suy tim: Là một dạng bệnh tim mạch, xảy ra khi cơ thể không bơm máu hiệu quả.
• Vấn đề van tim và rối loạn nhịp tim cũng có thể phát triển do bệnh tim mạch, phổ biến nhất là rung nhĩ (AFib).

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ báo cáo rằng gần một nửa người lớn ở Hoa Kỳ sống chung với một dạng bệnh tim mạch nào đó. Khoảng 1/3 trong số họ có ít nhất ba yếu tố nguy cơ góp phần vào hội chứng tim thận chuyển hóa.

Các chuyên gia cho biết các tình trạng như bệnh thận và tiểu đường có tác động trực tiếp đến sức khỏe tim mạch.

Cheng-Han Chen, bác sĩ tim mạch can thiệp và giám đốc y tế của Chương trình Tim Mạch Cấu Trúc tại Trung tâm Y tế MemorialCare Saddleback ở California, giải thích:
“Bệnh tiểu đường type 2 dẫn đến mức đường huyết cao, làm hư hại các mạch máu trong cơ thể, gây ra xơ vữa động mạch và có thể dẫn đến các bệnh như nhồi máu cơ tim và đột quỵ”.

“Tương tự, bệnh thận mạn tính có thể gây ra các tác động như huyết áp cao, xơ vữa động mạch và viêm, tất cả đều làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch”, Chen nói với Healthline.

Jayne Morgan bổ sung: “Thận không khỏe không thể điều chỉnh huyết áp, dẫn đến tăng huyết áp. Tăng huyết áp làm hư hại mạch máu và tim. Khi thận suy giảm, sự giữ lại natri càng tăng, làm tăng huyết áp và tăng gánh nặng cho tim, có thể dẫn đến suy tim”.

Cách cải thiện sức khỏe tim mạch

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã khởi động một sáng kiến sức khỏe Tim Mạch – Thận – Chuyển Hóa (CKM) trong bốn năm.

Sáng kiến này sẽ giúp đánh giá các khoảng trống trong chăm sóc lâm sàng và xác định các lĩnh vực nghiên cứu trong tương lai. Nó cũng sẽ thực hiện các hướng dẫn và khuyến nghị sàng lọc.

Các bước bạn có thể thực hiện để cải thiện sức khỏe tim mạch bao gồm:

• Tuân thủ chế độ ăn uống tốt cho tim, ít natri và chất béo bão hòa, với nhiều rau củ và trái cây.
• Duy trì hoạt động thể chất và tập thể dục đều đặn.
• Không hút thuốc và tránh khói thuốc lá.
• Quản lý mức độ căng thẳng của bạn.

Các chuyên gia đánh giá cao sáng kiến mới của AHA.

“Đây là một sáng kiến tuyệt vời để thực sự hiểu sự tương tác của các quá trình bệnh này đối với tim, cơ thể và lão hóa khỏe mạnh”, Morgan nói.

“Thật tuyệt vời khi AHA đang làm việc về các hướng dẫn và giáo dục các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác (bao gồm bác sĩ thận và bác sĩ nội tiết) để thúc đẩy các thực hành tốt nhất trong việc giảm nguy cơ bệnh tim mạch khi có bệnh thận và chuyển hóa”, Marilyn Tan, bác sĩ nội tiết tại Stanford Endocrine Clinic ở California, cho biết.

“Đây thực sự là một lời kêu gọi hành động, để nhận diện những người có nguy cơ và bắt đầu điều trị mạnh mẽ hơn, sớm hơn những gì chúng ta từng nghĩ là cần thiết”, Wright nói.

“May mắn thay, chúng ta biết rằng thay đổi lối sống mạnh mẽ, giảm cân, kiểm soát huyết áp và sử dụng liệu pháp dược lý hiện đại có thể làm gián đoạn vòng xoáy CKM và có thể làm thay đổi đường cong nguy cơ theo hướng mong muốn. AHA xứng đáng được khen ngợi vì đã khởi động sáng kiến CKM và chiếu sáng vấn đề này. Chúng ta chỉ có thể hy vọng cộng đồng y tế sẽ chú ý đến điều này”, Wright kết luận.