Sản phẩm thay thế thịt từ thực vật làm tăng 42% nguy cơ trầm cảm ở người ăn chay

Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Food Frontiers đã đưa ra cảnh báo về mối liên hệ giữa các sản phẩm thay thế thịt từ thực vật và nguy cơ trầm cảm ở người ăn chay. Nghiên cứu cho thấy những người ăn chay tiêu thụ các thực phẩm chế biến từ thực vật như đậu phụ, tempeh, hoặc các loại burger chay có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn 42% so với những người không sử dụng các sản phẩm này. Ngoài ra, họ cũng có các dấu hiệu viêm nhiễm gia tăng.

Ảnh: Internet

Tăng trưởng tiêu dùng và lo ngại về sức khỏe

Trong bối cảnh ngày càng nhiều người chuyển sang chế độ ăn chay vì lý do sức khỏe và môi trường, các sản phẩm thay thế thịt từ thực vật đã trở thành một lựa chọn phổ biến. Những thực phẩm này, bao gồm đậu phụ, tempeh, seitan (gluten lúa mì), và các sản phẩm chế biến như thịt xông khói, gà viên, hoặc xúc xích chay, cung cấp giải pháp tiện lợi để bổ sung protein mà không cần đến thịt động vật.

Tuy nhiên, giống như các loại thực phẩm chế biến khác, một số sản phẩm thay thế thịt từ thực vật chứa hàm lượng natri cao hoặc các thành phần không lành mạnh khác, tùy thuộc vào quy trình sản xuất. Điều này đặt ra câu hỏi về tác động lâu dài của những sản phẩm này đối với sức khỏe con người.

Phát hiện chính từ nghiên cứu

Nghiên cứu trên hơn 3.300 người ăn chay và thuần chay trong cơ sở dữ liệu UK Biobank đã đưa ra một số phát hiện đáng chú ý:

• Nguy cơ trầm cảm cao hơn: Người ăn chay sử dụng sản phẩm thay thế thịt từ thực vật có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn 42%.
• Viêm nhiễm tăng lên: Họ có mức C-reactive protein (CRP) – một chỉ số viêm nhiễm – cao hơn, kèm theo huyết áp tăng nhẹ.
• Cholesterol tốt giảm: Mức apolipoprotein A – một loại protein liên quan đến cholesterol “tốt” (HDL) – thấp hơn so với nhóm không sử dụng.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không tìm thấy sự khác biệt đáng kể về lượng natri, đường hoặc axit béo bão hòa giữa hai nhóm. Tổng thể, việc tiêu thụ sản phẩm thay thế thịt từ thực vật không làm tăng rủi ro sức khỏe tim mạch.

Ảnh: Pexels

Mối liên hệ với viêm nhiễm và trầm cảm

Kết quả nghiên cứu này phù hợp với một nghiên cứu năm 2023, cho thấy tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến làm tăng nguy cơ trầm cảm, đặc biệt là các sản phẩm chứa chất tạo ngọt nhân tạo.
Mặc dù chưa có kết luận chính thức, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng viêm nhiễm có thể là yếu tố trung gian dẫn đến mối liên hệ giữa thực phẩm chế biến và sức khỏe tâm lý.

Tiến sĩ Nophar Geifman, đồng tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh: “Các phát hiện cho thấy sản phẩm thay thế thịt từ thực vật có thể an toàn trong chế độ ăn cân đối, nhưng mối liên hệ tiềm ẩn giữa những thực phẩm này, viêm nhiễm và trầm cảm cần được nghiên cứu thêm“.

Tập trung vào thực phẩm nguyên bản

Dù các sản phẩm thay thế thịt từ thực vật được xem là lựa chọn tiện lợi để hỗ trợ chế độ ăn chay, chuyên gia dinh dưỡng Amy Kimberlain khuyến nghị rằng chúng không nên là nguồn protein duy nhất. Thay vào đó, cần ưu tiên thực phẩm thực vật nguyên bản, ít qua chế biến như:

• Đậu, đậu phụ, tempeh
• Ngũ cốc nguyên cám
• Rau củ, trái cây
• Các loại hạt và hạt giống như hạt hướng dương, bí đỏ

Kimberlain cũng gợi ý cách sử dụng thực phẩm thực vật một cách sáng tạo để duy trì sự hứng thú trong bữa ăn, chẳng hạn:

• Làm bánh mì “gà xé chay” từ đậu gà
• Thêm đậu vào súp, salad hoặc bát ngũ cốc
• Chế biến các món xào với đậu phụ, tempeh hoặc edamame

Ảnh: Pexels

Nghiên cứu mới đã nêu bật mối liên hệ tiềm ẩn giữa sản phẩm thay thế thịt từ thực vật và nguy cơ trầm cảm, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của một chế độ ăn chay cân đối, giàu thực phẩm nguyên bản.
Mặc dù chưa có bằng chứng cụ thể khẳng định rủi ro sức khỏe lâu dài, các chuyên gia khuyến nghị nên hạn chế sử dụng các sản phẩm chế biến và tập trung vào thực phẩm tự nhiên để hỗ trợ sức khỏe toàn diện.

Nếu bạn đang cân nhắc sử dụng các sản phẩm thay thế thịt từ thực vật, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có sự lựa chọn phù hợp nhất với sức khỏe và lối sống của mình.