Tổng thống Trump đề xuất cắt giảm 163 tỷ USD ngân sách liên bang, ưu tiên quốc phòng và an ninh biên giới

Ngày 2/5/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố bản dự thảo ngân sách liên bang cho năm tài khóa 2026, đề xuất cắt giảm 163 tỷ USD chi tiêu, tương đương 23% trong các lĩnh vực phi quốc phòng như giáo dục, y tế, nhà ở và nghiên cứu khoa học. Đây là mức cắt giảm lớn nhất kể từ năm 2017, phản ánh rõ cam kết của ông Trump trong việc thu hẹp quy mô chính phủ, đồng thời tăng cường chi tiêu cho quốc phòng và an ninh biên giới. Theo bản đề xuất, ngân sách cho các chương trình dân sự bị thu hẹp mạnh. Viện Y tế Quốc gia (NIH) đối mặt với mức cắt giảm 40%, tương đương 18 tỷ USD, trong khi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) cũng bị giảm gần một nửa ngân sách, từ 7,6 tỷ xuống còn 4 tỷ USD. Ngoài ra, các chương trình nghiên cứu, hỗ trợ cộng đồng và các chương trình y tế công cộng cũng bị hợp nhất hoặc loại bỏ.

Bên cạnh đó, các khoản tài trợ cho năng lượng tái tạo, thu giữ carbon, xe điện và bảo tồn môi trường bị cắt giảm đáng kể. Hơn 15 tỷ USD dành cho năng lượng sạch và 6 tỷ USD từ đạo luật cơ sở hạ tầng năm 2021 bị hủy bỏ. Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) đối mặt với việc cắt giảm gần 55% ngân sách, khiến nhiều sáng kiến bảo vệ môi trường đứng trước nguy cơ bị xoá sổ. Bộ Nông nghiệp cũng không nằm ngoài xu hướng cắt giảm, với mức cắt giảm khoảng 4,5 tỷ USD, ảnh hưởng đến các chương trình hỗ trợ phát triển nông thôn, bảo tồn đất và viện trợ lương thực quốc tế. Ngay cả NASA cũng bị cắt giảm mạnh, mất 6 tỷ USD ngân sách, tương đương 24% tổng ngân sách hiện tại, dẫn đến việc chấm dứt sớm các chương trình vũ trụ trọng điểm như SLS và tàu vũ trụ Orion.

Ngược lại, ngân sách quốc phòng được duy trì ở mức cao với 892,6 tỷ USD. Dù không tăng so với năm trước, nhưng mức này vẫn phản ánh ưu tiên của chính quyền Trump đối với quốc phòng, tăng cường răn đe quân sự và bảo vệ an ninh quốc gia. Ngoài ra, ngân sách cho Bộ An ninh Nội địa được tăng gần 65%, bao gồm khoản bổ sung 1,27 tỷ USD nhằm thực hiện các chính sách kiểm soát nhập cư chặt chẽ và tăng cường năng lực trục xuất. Đề xuất ngân sách này đã vấp phải phản ứng dữ dội từ phe Dân chủ và một số nghị sĩ Cộng hòa ôn hoà. Họ bày tỏ lo ngại rằng các chương trình hỗ trợ người dân có thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, trong khi đầu tư cho khoa học, giáo dục và môi trường bị tụt lại phía sau.

Tuy vậy, với ảnh hưởng ngày càng tăng của ông Trump trong nội bộ Đảng Cộng hòa, nhiều phần trong dự thảo ngân sách có thể sẽ được duy trì trong quá trình thông qua tại Quốc hội. Đề xuất ngân sách lần này không chỉ định hình rõ nét tầm nhìn chính trị của ông Trump nếu tái đắc cử, mà còn khởi đầu cho một cuộc tranh luận gay gắt về vai trò của chính phủ liên bang trong đời sống người dân Mỹ hiện đại.