Giá dầu tăng sau vụ tấn công của Israel tại Qatar và áp lực thuế quan của Tổng thống Donald Trump lên dầu Nga

Ngày 10 tháng 9 năm 2025, giá dầu thô toàn cầu tăng nhẹ sau khi Israel thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ nhằm vào lãnh đạo Hamas tại Doha, Qatar, và Tổng thống Mỹ Donald Trump kêu gọi châu Âu áp thuế lên các nước mua dầu Nga. Dù giá dầu Brent tăng 0,53% lên 66,74 USD/thùng và dầu WTI tăng 0,57% lên 62,99 USD/thùng, mức tăng bị giới hạn bởi triển vọng thị trường yếu và các yếu tố cung-cầu cơ bản bất lợi. Vụ tấn công tại Qatar, một quốc gia đóng vai trò quan trọng trong ngành năng lượng toàn cầu, cùng với áp lực thuế quan của Mỹ, đã làm dấy lên lo ngại về sự bất ổn địa chính trị, đẩy giá dầu tăng trong ngắn hạn. Tuy nhiên, các yếu tố dài hạn như dự trữ dầu tăng và sản lượng OPEC+ mở rộng đang đặt áp lực giảm giá lên thị trường.

Vào ngày 9 tháng 9 năm 2025, quân đội Israel tiến hành một cuộc không kích nhắm vào các lãnh đạo cấp cao của Hamas tại Doha, thủ đô Qatar. Đây là lần đầu tiên Israel thực hiện một cuộc tấn công trên lãnh thổ Qatar, một quốc gia được xem là đồng minh thân cận của Mỹ và là trung gian hòa giải quan trọng trong các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Hamas. Thủ tướng Qatar gọi vụ tấn công là “hèn hạ” và “vi phạm luật pháp quốc tế”, đồng thời cảnh báo rằng hành động này đe dọa làm sụp đổ các nỗ lực hòa giải.

Vụ tấn công đã khiến giá dầu tăng gần 2% ngay lập tức, với Brent chạm mức 67,38 USD/thùng và WTI đạt 63,52 USD/thùng trong phiên giao dịch ngày 9 tháng 9. Tuy nhiên, mức tăng nhanh chóng giảm dần sau khi Mỹ cam kết với Qatar rằng một vụ việc tương tự sẽ không tái diễn. Theo Reuters, phản ứng hạn chế của thị trường dầu mỏ phần lớn do triển vọng nhu cầu yếu, với các nhà phân tích như Tony Sycamore từ IG nhận định: “Phản ứng khiêm tốn của giá dầu thô đối với tin tức này, cùng với sự hoài nghi về tuyên bố của Tổng thống Trump về việc tăng cường trừng phạt dầu Nga, khiến giá dầu dễ bị giảm”.

Credit: Reuters

Qatar, dù không phải là nhà xuất khẩu dầu thô lớn, là một trong những quốc gia cung cấp khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) hàng đầu thế giới. Bất kỳ dấu hiệu bất ổn nào tại Vùng Vịnh, nơi Qatar đóng vai trò trung tâm trong mạng lưới năng lượng toàn cầu, đều có thể đẩy giá dầu tăng do “phần bù rủi ro địa chính trị” (geopolitical risk premium). Các nhà phân tích từ Rystad Energy cảnh báo rằng nếu Israel mở rộng các hoạt động quân sự vào Vùng Vịnh, phần bù rủi ro này có thể quay trở lại mạnh mẽ, làm gia tăng biến động giá dầu.

Cùng thời điểm, Tổng thống Donald Trump kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) áp thuế 100% lên các nước mua dầu Nga, như Trung Quốc và Ấn Độ, nhằm gây áp lực kinh tế lên Nga trong bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine. Trung Quốc và Ấn Độ là hai thị trường tiêu thụ lớn dầu Nga, giúp Nga duy trì nguồn thu ngân sách bất chấp các lệnh trừng phạt từ phương Tây kể từ năm 2022. Theo các nhà phân tích từ LSEG, việc mở rộng thuế quan thứ cấp (secondary tariffs) lên các nước này có thể làm gián đoạn xuất khẩu dầu thô của Nga, dẫn đến nguồn cung toàn cầu bị thắt chặt và hỗ trợ giá dầu tăng.

Tuy nhiên, các nhà giao dịch vẫn thận trọng do sự không chắc chắn về mức độ thực thi của các biện pháp này. Việc áp thuế mạnh tay có thể làm trầm trọng thêm lạm phát tại Mỹ, đi ngược lại mục tiêu của chính quyền Trump trong việc kiểm soát giá cả. Hơn nữa, bất kỳ động thái nào nhằm cắt giảm nguồn cung dầu Nga cũng cần được cân nhắc trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang (Fed) chuẩn bị họp vào ngày 17 tháng 9, với dự đoán sẽ cắt giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Lãi suất thấp hơn có thể thúc đẩy hoạt động kinh tế và nhu cầu dầu, nhưng thị trường vẫn lo ngại về nguy cơ lạm phát đình trệ (stagflation) do tác động kép của thuế quan và giá năng lượng tăng.

Mặc dù các sự kiện địa chính trị đã đẩy giá dầu tăng trong ngắn hạn, các yếu tố cơ bản của thị trường vẫn cho thấy triển vọng yếu. Cục Quản lý Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) cảnh báo rằng giá dầu thô toàn cầu sẽ chịu áp lực giảm trong những tháng tới do dự trữ dầu tăng và sản lượng từ OPEC+ mở rộng. OPEC+, bao gồm các nước như Ả Rập Xê Út và Nga, đã công bố kế hoạch tăng sản lượng từ tháng 10 năm 2025, với mức tăng nhỏ hơn dự kiến nhưng vẫn đủ để làm dịu lo ngại về nguồn cung.

Ngoài ra, nhu cầu dầu toàn cầu đang bị kìm hãm bởi các yếu tố kinh tế vĩ mô. Tại Mỹ, chi tiêu tiêu dùng vẫn ổn định bất chấp lạm phát dai dẳng và tăng trưởng thu nhập chậm lại, nhưng các dấu hiệu suy yếu trên thị trường lao động, như báo cáo việc làm tháng 8 chỉ tăng 22.000 việc làm, cho thấy nhu cầu dầu có thể giảm trong tương lai. Ở Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, việc tích trữ dầu vẫn tiếp diễn nhưng không đủ để bù đắp cho nhu cầu toàn cầu yếu. Các nhà phân tích từ StoneX nhấn mạnh rằng các thị trường vật chất (physical markets) đang suy yếu, với chênh lệch giá giao ngay (prompt spreads) giảm mạnh ở khu vực lưu vực Đại Tây Dương, một dấu hiệu của nhu cầu thấp.

Vụ tấn công của Israel tại Qatar đã gây ra làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế. Nhà Trắng, thông qua thư ký báo chí Karoline Leavitt, tuyên bố rằng “việc đơn phương ném bom vào Qatar, một quốc gia có chủ quyền và là đồng minh thân cận của Mỹ, không thúc đẩy mục tiêu của Israel hay Mỹ”. Qatar – nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông, Al-Udeid, đã gọi vụ tấn công là “vi phạm trắng trợn các chuẩn mực quốc tế”. Các quốc gia như Cuba, Venezuela và Tây Ban Nha cũng lên án hành động này, trong khi Thượng nghị sĩ Mỹ Lindsey Graham lại ủng hộ, xem đây là “lời cảnh báo” cho những ai ủng hộ Hamas.

Về mặt năng lượng, vụ tấn công làm dấy lên lo ngại về an ninh ở Vùng Vịnh, nơi khoảng 20% lượng dầu và khí đốt toàn cầu đi qua Eo biển Hormuz. Mặc dù Qatar chủ yếu xuất khẩu LNG, bất kỳ sự gián đoạn nào trong khu vực này đều có thể ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu. Các nhà phân tích từ Oilprice.com nhận định rằng nếu Israel tiếp tục mở rộng các hoạt động quân sự vào Vùng Vịnh, giá dầu có thể duy trì mức cao hơn do rủi ro địa chính trị gia tăng.

Sự kiện Israel tấn công Doha và áp lực thuế quan của Trump lên dầu Nga đã đẩy giá dầu tăng trong ngắn hạn, với Brent và WTI lần lượt tăng lên 66,74 USD và 62,99 USD/thùng vào ngày 10 tháng 9 năm 2025. Tuy nhiên, mức tăng bị kìm hãm bởi triển vọng thị trường yếu, với dự trữ dầu tăng và sản lượng OPEC+ mở rộng. Vụ tấn công tại Qatar không chỉ làm rung chuyển thị trường năng lượng mà còn làm phức tạp các nỗ lực ngoại giao của Mỹ và châu Âu trong khu vực. Trong bối cảnh Fed chuẩn bị cắt giảm lãi suất và các yếu tố kinh tế vĩ mô bất ổn, thị trường dầu mỏ đang đứng trước một giai đoạn biến động, nơi rủi ro địa chính trị và cung-cầu cơ bản sẽ tiếp tục định hình xu hướng giá. Liệu các yếu tố này có dẫn đến một đợt tăng giá bền vững, hay thị trường sẽ quay trở lại xu hướng giảm do áp lực cung dư? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào diễn biến chính trị và kinh tế trong những tuần tới.